Sosyalist Barikat’ın Notu: Şili devrimci hareketinin Pinochet faşizmine karşı büyük direnişi yenilgi ve zaferleriyle, büyük eylemleriyle önemli derslerle dolu. Bunların en önemlilerinden biri de faşist diktatör Pinochet’e yönelik olarak 7 Eylül 1986’da gerçekleştirilen ve diktatörün hafif yaralarla kurtulduğu suikast eylemi. Pinochet kurtuldu bu eylemden, ancak Şili halkı devrimci savaşçılarının büyük azmini ve cesaretini gördü. Tüm devrimci ve demokratik güçler direnişin mümkünlüğünü ve gücünü gördü. Dahası bu eylemler Şili’li devrimcilerin Küba’dan Nikaragua’ya, Arjantin’e uzanan devrimci enternasyonalist öykülerini de ortaya koyuyor. Sosyalist Küba’nın Latin Amerika devrimi için nasıl büyük bir enternasyonalist kale olduğunu gösteriyor. Ve devrimci azim, cesaret ve bilinçle aşılamayacak hiç engelin olmadığını görüyoruz.
7 Eylül 1986 Devrimci Operasyon Başlıyor
El Melecoton, Pinochet’in yazlığının bulunduğu bölge, Santiago’ya 50 km mesafede bulunan La Valle Du Maipo. 1986 yılının kışı sert geçmişti. Ama bu pazar günü gökyüzü açıktı. Öğleden sonrasıydı, Santiago’ya dönüş zamanıydı. Pinochet tornunu da yanına alarak her zaman hazır tutulan birbirinin aynısı olan 3 zırhlı Mercedes’ten birine binmişti. 2 motorsikletli polis yolu açmak için önden hareket etti ve diğerleri onların peşinden çıktı.
Melecoton’a gelmek için Pinochet’in 3 seçeneği vardı; helikopter, kendisi için özel yapılan yeni yol ve G25 patika yolu, ki genellikle bunu tercih ediyordu. Maipo nehirinin kıyısında Andes dağlarının gölgesinde yazlık evlerin, lokantaların bulunduğu güzel bir güzergahtı. FPMR (Manuel Rodriguez Yurtsever Cephesi) uzun süredir takipteydi ve eylem için hazırdılar. Bunun için büyük bir grup kurulmuştu.
Akşam çökmüştü, 2 motorun ışıkları patika yolu aydınlatıyordu. Kıvrılarak ilerleyen yolu tırmanmaya başladılar. Konvoy; iki jandarma motorsikleti, beş arabadan oluşuyordu. Birincisi, devriye görevli Chevrolet Opala, ikincisi zırlı Mercedes-Benz, üçüncüsü CNİ’ye (siyasi polis) ait araçtı, dördüncüsü yine bir zırhlı Mercedes, beşincisi Ford pick-up’dı. Askeri operasyon grubu son iki araçtaydı.
Le Hameau de la Vizkaya virajının girişi; ilk roketatardan roket mermisi çıktı ve zırhlı Mercedes’ten bir tanesi devriliyor. Fren sesleri ve çığlıklar arasında ikinci roketin alevi geceyi aydınlatarak hedefine ulaştı; ikinci Mercedes’te vurulmuştu. Kurşun sesleri yankılanıyordu. Üçüncü Mercedes dönüş alarak ters yöne doğru hızlı uzaklaşarak gözden kayboldu.
Eylem grubunda ölüm ya da yaralı yoktu. Grup geri çekildi. Ancak tam olarak ne olduğunu, eylemin sonucunu henüz kimse bilmiyordu.
Kuş uçuşu yüzlerce kilometre ötede, Arjantin Buenos Aires’te bir otelde Cesar Bunster odasında tırnaklarını yiyerek dört dönüyordu. Beklemeye artık sabrı kalmamıştı. 24 saat olmuştu otele varışı ve televizyondan gözlerini ayıramıyordu. Radyo sürekli açıktı. Telefon ahizesini kontrol etti, bir anormallik yoktu. Kalktı kafasına siyah bir peruk geçirdi, üzerine de şapkasını, üstüne pardesüsünü alarak hızla otelden çıktı. Geride kalan haftaları düşünmeye başladı. Sorumlusu büyük bir eyleme katılmak ister misin diye sormuştu. Cevabı tabii ki, evetti. İngiltere’den bunun için gelmişti. Sorumlusu Cecilia Valdes (TAMARA) ona eylemdeki rolünü açıkladığında büyük bir hayal kırıklığına uğramıştı. Aktif eylemin içinde olmak istiyordu. Ama görevi lojistik destek sağlamaktı.
Maipo yolunun (Pinochet’in güzergahı) üzerinde bir dükkan bulmaları gerekiyordu. Bir çiçekçi dükkanı buldular. Bir çiçekçi dükkanı buldular. Buradan yola tünel kazacaklardı ve tünele 800 kilo TNT yerleştirilecekti. Eylem İspanya’da Franco rejimine karşı savaşan Basklı ETA örgütünden ilham alınarak örgütlenmişti. Aynı yöntemle ETA’cılar Franco’nun Başbakanı Amiral Carrera Blonco’yu 1973 yılında imha etmişlerdi. Ancak Küba’dan gelen silahlar ve TNT’ler yakalanmıştı. Eylemin ertelenmesi söz konusu değildi. Plan değiştirildi, silahlı saldırı düzenlenecekti. Cajon del Maipo yolu üzerinde yeni bir ev bulmaları gerekiyordu. Bir çok evi ziyaret ettiler. Zengin genç evli çift kendilerine yazlık bir ev arıyorlardı. 335 numaralı evi buldular.
Eylem günü Cecilia (Tamara), Cesar’a yeni bir sahte kimlik ile Arjantin’e bir uçak bileti verdi ve aynı akşam Şili’yi terk etti.
Suikast öncesi hazırlıkları, suikast gününü ve sonrasındaki gelişmeleri, komutan TAMARA’yı Cesar Bunster yıllar sonra bir röportajda şöyle anlatıyordu.
ŞİLİ’NİN FAŞİST DİKTATÖRÜ PİNOCHET’E SUİKAST EYLEMCİSİ CESAR BUNSTER’İN (FPMR)
18 YILLIK İLLEGAL YAŞAMINDAN SONRA FRANSIZ GAZETESİ HUMANİTE’YE VERDİĞİ RÖPORTAJ
„Operasyon XX“
7 Eylul 1986’da FPMR (Şili Komünist Partisi’nin kurduğu askeri yapı) Augosto Pinocht’e karşı eylem düzenliyor. Cesar Bunster bu eylemin yaşayan tanıklarından biri ve eylemi ondan dinliyoruz.
„İngiltere’de Birmingham Üniversitesinde sosyoloji öğrencisi idim. Babam 1971 yılında Salvador Allende tarafindan bu ülkeye konsolos olarak atanmıştı. Diplomamı 1982 yılında aldım ama bir sosyolog olarak kullanmak için hiç fırsatım olmadı. Şili’de askeri darbe sonrası babam bir süre daha İngiltere’de kaldı. Daha sonra Meksika’ya Unam Üniversitesine hukuk hocası olarak gitti. Orada Pinochet darbesine karşı ceza hukukçusu olarak girişimlerde bulundu.
Ben İngiltere’de 1976 yılında Şili Komünist Partisinin yurtdışı gençlik örgütüne katıldım. 1973 yılında Şili Komünist Partisi ilk defa cuntaya karşı gerekli politik-askeri tedbirleri alamadığına dair bir özeleştiri de bulunuyordu.1980 yılında ise Parti cuntaya karşı Ulusal Halk Ayaklanması politikasını açıkladı.
1982 yılında yaşamımı sürdürmek için Meksika’ya geçtim ve Kanada Konsolosluğunda çalışmaya başladım. 1983 yılında da gizlice Küba’ya geçtim. Diğer parti militanları ile birlikte 6 ay süren bir askeri eğitim aldık. Birbirimizi tanımıyorduk ve herkes kod adı kullanıyordu.1985 yılında Sandinistlerle birlikte savaşmak için Nikaragua’ya giriş yaptım. Aynı yıllarda legal yollardan Şili’ye döndüm. Küba ve Nikaraguada edindiğim pratik ile bir FPMR üyesiydim. Burada çoğunluk Komünist Parti üyeleri olsa bile, MIR’den (Devrimci Sol Hareket) ve hiç bir partiye dahil olmayan sadece cuntaya karşı savaşmak isteyen insanlarda vardı. Latin Amerikada insanlar size ilişkin bilgi edinmek için genellikle dış görünüşünüze dikkat ederler ve buna göre sizin hakkınızda karar verirler. Bu nedenden dolayı bana küçük-burjuva rolü düşmüştü.Santiago’daki Kanada Konsolosluğunun resepsiyonunda işe başladım. Bu diğer insanların bana olan bakışını büyük ölçüde belirliyordu. Sahte bir evlilik yapmıştık. Eşim orta-burjuva bir aileden gelen CECILIA MAGNI (Comandante Tamara) idi ve kendisi örgütte benim bir üst sorumlumdu. Birçok eylemde aktif olarak yer almıştı. Mesela Talca köprüsüne yapılan sabotaj, Providencia bankasına yapılan saldırı onun içinde olduğu eylemlerdir. Daha sonra yakalandı işkence edilerek öldürüldü.
FPMR’in bir kolu olan „otonom cephe“ ile birlikte dağlık bir bölgede bulunan Los Quenes kasabasını ele geçirmek için yapılan eylemde çemberi yarıp çıkamayınca yakalandı ve 28 ekimde, FPMR komutanı olan Raul Pellegrin Friedman ile birlikte Tinguiririca nehrinde ölü olarak bulundular. Basın boğuldu haberi geçti ama gerçek olan Tamara kaçmak isterken öldurulmüştü, omurilik kemigi kırıktı.
Ben ile Cecilia (Tamara) gerçek bir zengin genç evliler rolü oynuyorduk. La Obrada burjuva semtinde bir rezidansta yaşıyorduk. 28 yaşında idim. Eylem kararlaştırılandan bir hafta sonraya ertelendi. Pinochet kaldığı yerden beklemediğimiz zamanda ayrıldı. Eski devlet başkanlarından Alessandri Nin’in cenaze törenine katılmak için kaldığı yerden erken çıkmıştı.Yaptığımız istihbarata göre Pinochet her cuma akşamı Bizcachas taki evi olan Villa de Cajon de Maipo ya gelmek için Santiago çıkışından sonra Guney-Batı istikametini alıyor ve her pazar aynı saatte bu yolu takip ediyordu.
Kübalılar iki defa olmak üzere tonlarca askeri malzeme getirmişlerdi. Şili’nin Kuzey bölgesinde bir liman kenti olan Carrizal Bajo kullanılıyordu bu iş için. Silahlar Amerikan yapımı idiler. İçinde M16’lar ve bombalar bulunuyordu. İkinci parti dikkatsizlikler yüzünden CIA ve CNI (Central Nacional de İnformaciones) Şili gizli servisi tarafından ele geçirildi. Bu olay Şili gazetelerinde „Affaire Arceneaux“ başlığı ile çıktı. 6 Ağustos 1986’da başka depolarıda deşifre ettiler.
Cajon del Maipo da 800 kiloluk TNT yerlestirmek için bir tünel kazdık (eylem sonrası tünelide buldular). Ancak 2 tonluk TNT eylemden iki hafta önce polisin eline geçmişti. Eylemde başarılı olmak için bu TNT’ye ihtiyacımız vardı, olmadı. Planımızı değiştirmek zorunda kaldık ve eylemi silahlı çatışma üzerine kurduk. Sovyet yapımı roketatarlar olan RPG-7’ler yerine, eski Amerikan silahları olan LAW’ları kullanmak zorunda kaldık. Onlarda Vietnam savaşı sırasında Amerikalılardan ele geçirilen malzemelerdi ve deneme şansımız da yoktu ve bir çoğunda pil eylem sırasında çalışmadı.
7 Eylul 1986 pazar günü saat 18.00 de Pinochet’in konvoyu gözüktü. 2 motorsiklet, 3 zırhlı Mercedes, toplam 8 araç. Yolu kapatmak için bir karavan kullandık. Eylemi „Siglo XX“ (20.Yüzyılın Operasyonu) diye kodlamıştık. İki motorsiklet yolu açıyordu. ilk ateşte kendilerini bir patikanın arkasına attılar. Bu onlar için büyük bir sürpriz olmuştu ve yeterince karşılık veremiyorlardı. İçinde 5 polis bulunan iki araç imha edildi polisler ölmüştü. Pinochet’in bulunduğu arabada koruma polisi ve torunu da vardı. LAW silahlarımız zırhlı aracın camlarını delememişti. Aracın şoförü olduğu yerde geri dönüş yaparak, geldiği istikamete doğru kaçtı. Bizden kimse yaralanmamıştı. Ancak daha sonra bir çoğu Şili’de olmak üzere yurtdışında da (Ricardo Palma, Mauricio Norambuena) öldürüldüler.
Benim ve Cecilia’nın kaldığımız evi bu eylem için merkez üs olarak kullanmıştık. Eylem için kiraladığımız 3 araba da bulununca benim kimliğim ve resmim gazete ve televizyonlarda öldürülecekler listesinde yayınlanmaya başladı. Parti aynı gün yurt dışına çıkmam kararı aldı ve uygulandı. Eylem halkta büyük bir coşku ile karşılanmıştı ve bizde Pinochet’in öldüğünü düşünüyorduk. Ancak aynı akşam televizyonda canlı yayında zırhlı aracının yanında görünce olayı anladık.
Bir süre Arjantin de kaldım daha sonra Şili de idam cezalarının, 15 yıl hiçbir eyleme katılmamak ve Şili topraklarında ikamet etmek şartı ile müebbete çevrilmesi yasası çıkınca tekrar gizlice Şili’ye dönüş yaptım. Tabii ki, bunun için yurtdışında yaşayan yeğenimin kimliğini kullandım. Pablo Enrique Miriel Aritzia idi. Biraz da görünüşümü değiştirdim. Sakal bıraktım, gözlük taktım ve 3 ayda bir saçlarımı kıvırcık hale getirmek için kuaföre gittim. İyi bir ingilizcem olduğu için iş bulmak kolay oldu. Profesyonel tercüman olarak çalışmaya başladım. Üstelik Londra’da Pinochet’in yakalanması üzerine iki ülke arasındaki diplomatik yazışmaların tercümesini yaptım. Bu olayda Pinochet 503 gün ev hapsinde kalmıştı. İngiltere’nin Amerikan konsolosu Lord Norman Lamon, Pinochet’in vakfı tarafından Şili’ye davet edilince tercümanlık işi de bana kalmıştı.
Ocak 2004 yılında gerçek kimliğimi almak için savcılığa başvuruda bulundum. Enrique Miriel olarak girdiğim mahkemeden tekrar CESAR BUNSTER olarak çıktım ve ilk defa o gün çocuklarım babalarının aslında kim olduğunu öğrendiler.
2005 yılında Şili medyası beni tekrar haberlere taşıyarak terörist olarak tanıtmaya başladı. Yaptıkları fotomontajlarla beni maskeli bir terörist olarak tanıtıyorlardı. Oysaki ben hayatımda hiç maske takmadım. Yüzüm hep açıktı ve üstelikte makyajlıydı. Kendimi hiç bir zaman kahraman olarak hissetmedim Üstelik korktuğum zamanlarda oldu. Bir defasında Nikaragua’da bir çatışmada iken korkudan ağzımın kuruduğunu hissetmiştim ama bazı anlar vardır ki yaşamak için ölmeyi göze almanız gerekebilir.“
Bu röportaj Şili’de Santiago nun Rincon de Neruda bolgesinde Sili Komünist Partisinin(PCC) düzenlediği bir şenlik sırasında yapılmıştır.
Çeviren: Kenan Büyük
