12 Haziran pazar günü Fransa’daki parlamento seçimlerinin ilk turu, bir hafta sonra yani 17 Haziran’da ise ikinci turu gerçekleşecek.
Bu yılki milletvekili seçimlerini önemli kılan, Nisan ayında gerçekleşen ve Macron’un seçilmesi ile sonuçlanan Cumhurbaşkanlığı seçiminin ir nevi rövanşı haline dönüşmesi. Cumhurbaşkanlığı seçimini kaybeden Fransız solunun, neredeyse tek sesi haline gelen Jean—Luc Melenchon’un seçimin hemen sonrasında yaptığı açıklamada, “Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk iki turunun bittiğini ancak, üçüncü turunun parlamento seçimlerinde yaşanacak olması”nı hatırlatmasıydı. Neredeyse bir slogan haline gelen bu saptama, her türlü engellemeye rağmen, Fransız solunda bir ittifak buluşmasının önünü açmış oldu.
Eğer abartılı bir değerlendirme olarak kabul etmezsek, bugünkü sol ittifakı 1981 yılında solun cumhurbaşkanlığını kazanmasına benzetebiliriz.
Seçime iki gün kala yapılan anketlerde üç ana grup ortaya çıkmakta. Bunlardan birincisi; Macron’un başını çektiği Republique en Marche ve ittifak partileri, ki bunların oy potansiyeli %28. İkinci grup Melenchon’un ve Partisinin liderliğinde kısaca NUPES (Nouvelle Union Populaire Ecologique et Sociale) olarak adlandırılan ve Sosyalist Parti, Komünist Parti ve Yeşillerden oluşan ittifak grubunun oy potansiyeli ise %27,5. Üçüncü grupta ise aşırı sağcı parti olan RN’’in ise %20 oy oranı bulunuyor.
577 milletvekilinden oluşan Fransız parlamentosunda çoğunluğu elde edebilmek için 289 milletvekiline ihtiyaç duyuluyor. Yukarıda verilen yüzde oranlarına gore beklenen sonuç; sol ittifakın 170 ile 205 arası milletvekili kazanabileceği ve bunun da mecliste birinci muhalefet partisi olmalarını sağlayacağı yönünde. Macron ve ittifakının ise 250 ile 290 arasında bir milletvekilliği elde edebileceği ve çoğunluğu sağlayabilecek olan 289 milletvekilliğine ulaşamayacağını görüyoruz.
Tüm bu matematiksel oranların dışında, geçmişte çoğunluğu belirleyecek esas olgunun, ilk turu 12 Haziran’da gerçekleşecek ilk turda aşırı sağ partinin kazanabileceği bölgelerde (birinci turda hemen hemen hiç bir adayın %50’nin üzerinde oy alamayacağını düşünürsek) hangi partinin ikinci sırayı alacağıdır. Biraz karmaşık görünse de, seçimin sonucunu belirleyecek bu nüans farkını şöyle açıklayabiliriz.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde ve bundan önceki bütün seçimlerde yaşanmış olduğu gibi Fransız seçmeni aşırı sağ partinin karşısında hangi parti olursa olsun, aşırı sağ partinin kaybetmesi yönünde oy kullanmaktadır. Işte bu olgu ilk tur seçimlerde aşırı sağ parti ile hangi ittifakın ilk iki sırayı alacağıdır. Eğer sol ittifak sözünü ettiğimiz bu bölgelerde aşırı sağ parti (RN) ile başabaş kalabilirse, ikinci turda milletvekili sayısını arttırma şansına sahip olacaktır.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde kaybedilen oy potansiyeli milletvekili seçiminde kazanılabilecek görünmektedir.
Son olarak diyebiliriz ki, Melenchon’un önderliğindeki sol ittifak mecliste çoğunluğu elde etme şansına oldukça yakındır.
9 Haziran 2022
