Türk Ulusal Kimliği ve Ermeniler
"Kalleş Ermeni" kurgusunun altında yatan sis perdesini aralamak gerekiyor. "Her zaman borca batmış ve keyfiliğe maruz bırakılmış olan Ermeni köylüleri, harmanlarının ve topraklarının, mültezimler ve çoğu Ermeni toprak ağası olan murabahacılardan (Murabahacı=Bir malı çok fazla karla satan ya da aşırı faizle ödünç para veren kimse) ve büyük müslüman toprak sahipleri tarafından ellerinden alındığını gördüler."
Egemenlerle köylüler arasındaki çelişkilerin derinleşmesinde, ayrıca 1870 isyanından sonra sürgün gelen Kafkas Halklarının, Ermeni reayanın yoğun olduğu topraklara yerleştirilmeleri de önemli rol oynamıştı. Bu durum, sözkonusu bölgeleri adeta bir barut fıçısına çevirmişti.
İşte bu koşullarda ortaya çıkan Ermeni Fedai Hareketi'nin temel yönelimi, "köylünün kendisini Türk'e, Kürt'e ve Ermeni murabahacıya karşı korumasını ve direnmeye cesaret etmesini öğretmek gerekiyor. Ona bu cesareti kazandırmak için de, silah vermek gerekiyor" şeklinde idi. Bu görüşlerini açık ve net biçimde dile getirmişlerdir.
Resmi Türk Tarih Tezi'ni savunan Süleyman Koçhaş, Ermeni Hareketi'nde ortaya çıkan bu durumu, yani kalkışmanın köylü hareketi olmasını ve yöneldiği hedefleri oldukça net ortaya koyuyor, "...birçok Osmanlı Ermenisi bu kışkırtmaları hoş karşılamadı. Bunun üzerine kurulan çeteler, önce bu namuslu Ermeni vatandaşlarımıza yöneldiler. Yola(!) getirmek için bunları kesip öldürmeye başladılar. Bu namuslu Ermeniler bir taraftan devletten, bir taraftan çetelerden çekiniyorlardı. Sonra bunlar çeteleri desteklemeye, beslemeye, saklamaya başladılar."
Fakat yazar bu gerçeği teslim ederken aynı kitabın 29. sayfasında bir bütün olarak Ermeniler'in refah içinde yaşadıklarını, esnaflık yaptıklarını ve sanatkarlıkla uğraştıklarını, Yemen belasında ve ikide bir çıkan isyanlarda Türkler gibi ezilmediklerini, Islahat Fermanı ve Kanun-i Esasi ile eşit medeni haklara kavuştuklarını söylüyor.
Açıklamakta zorlandığı , "namuslu ve devlete bağımlı" olarak gördüğü kesimin Ermeni burjuvazisi olduğudur. Çünkü hareketin asıl olarak daha alt sınıf ve tabakaların istemlerini yerine getirmek için ortaya çıktığını gizlemiyor. Osmanlı'da Ermeniler'in toplumsal durumlarını ortaya koyan değerlendirmeler ile mücadelenin omuzlanması arasında bir ilişki olduğu açıktır.
Ermeni hareketinin diğer ayağı Rusya'da ise, gelişen devrimci hareket bütün boyunduruk altındaki ulusları etkiliyordu. Özellikle üniversitelerdeki devrimci gelişim, herkesi etkelediği gibi Ermeni öğrencileri de büyük ölçüde sarmıştı. Kafkasya halkları içinde % 21 ile en yüksek şehirleşme oranına sahip olan Ermeni halkı, bu gelişmelerden etkilenerek, geniş bir çekim merkezi oluşturan komünist hareketin yörüngesine girmeye başlıyordu. Buradan beslenen Ermeni hareketi, emek eksenli bir tavır olma özelliğini taşıyordu.
1902'de Marksist Ermeni İşçiler Birliği kurularak, Ermeni proletaryasının geleceğini Rusya ve Transkafkasya proletaryasının geleceğine bağladı. Tiflis ağırlıklı Ermeniler arasında sınıf mücadelesinin süreklilik arzetmesi, Osmanlı'daki Ermeni Hareketi'nin zulüm karşıtı olması, Osmanlı kompradorlarının geniş köylü yığınlarını ağır vergi yükü altında ezmeleri, ulusal eksenli bir dışa vurumu doğurmuştur ve Ermeni Hareketi'nin altındaki gerçek nedenlerdir. Emperyalistler ise bu zemin üzerinden egemenliklerini arttırmak için, Ermeni burjuvazisini kullanmışlardır.
Hareket, İttihatçılar'ın Tehcir'inden sonra Tiflis'e kaydı. Bolşevik devrimi gerçekleştiğinde Kafkasya'da Gürcülerde ulusal ağırlıklı Menşevizm, Ermeniler'de Taşnak, Azerilerde Müslüman Masavvat, egemen parti konumuna gelmişlerdi. Bolşevik saflara en yoğun katılım, Ermenilerde idi.
Ermeni köylüleri ve Bolşevik Ermeni işçileri, Şubat'ta TBMM ile anlaşma yapan Taşnak Hükümeti'ne karşı ayaklandılar. İktidarı alır almaz TBMM Hükümeti'ne karşı barış çağrısı yapan yeni hükümet, Taşnaklar'ın Ermeni halkına büyük zarar verdiğini açıklamasına rağmen; isyanın Türk Hükümeti'nin yardımı ile bastırıldığını, Çiçerin'in Türk Hükümeti'ni suçladığını, E. Carr yazmaktadır.
Ermeni işçileri ve köylülerinin sürekli mücadelesi, Ermeni Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulması ile sonuçlandı. Emperyalist müdahalelerle sürüp giden çatışmalar, bütün bölge nezdinde devrimin egemenliği ile sonuçlandı ve sınırlar çizildi.

Türk Ulusal Kimliği ve Yunanlılar
İzmir'de kıyıya yığılan Rumlar için Türk milliyetçiliğinin refleks kodlarından birini, hiç tereddütsüz ve yalan kullanan "Resmi Tarihçi", yapılanları mazur göstermek için varlık-yokluk sorunsalına bağlayarak, Rum olgusunu milliyetçi ve dışlayıcı bir derinlikle kodluyor.
Ve devam ediyor, kıyıya yığılan "bu yarım milyonluk sayıda biraz abartma vardı ama şurası belliydi ki. Anadolu'daki Rumlar kıyıya dökülmüşlerdi, Anadolu Rumlardan ebediyyen temizleniyordu" (Bilal Şimşir, İngiliz Belgeleriyle Sakarya'dan İzmir'e) diyerek, "temizlik operasyonunu" çok rahat telaffuz edebiliyordu. Kendisi "gerçek" rakamları vererek; "150 bini Anadolu'nun yerlisi değildi, 35 bini Osmanlı yurttaşı olduğunu unutmuş ve işgal ordularının yanında savaşmıştır, geriye kalanların büyük bir kısmı bir kaç ay önce 100 bin kişilik Mikoasya Rumları ordusu kurmaya çalışıyordu" şeklinde ifadelerle, bu insanların nasıl "suçlu" olduklarını, sayıların mekanik ve donuk yüzüne saklanarak sıralıyordu.
"Bu kitleler içinde masum olanlar hiç mi yoktu? Elbette vardı. Vardı ama bu bir savaştı ve yüz yıldır süregelen bir savaştı. Şimdiye kadar yanlız Türk'ün aleyhine işlemişti. Ta 1820'lerde Mora Yarımadası'nda isyan bayrağını açan Rumlar, oralarda tek bir Türk, tek bir Kürt eseri bırakmamışlardı. Mora Yarımadası'nda bir zamanlar Türkmenlerin yaşadığını kanıtlamak için şimdi bir tanık gerekir. Ama uluslar savaşı Mora'da bitmemişti. Arkasından Teselya, Epir Türkleri de aynı kadere uğramışlardı. Buralarda Yunan idaresi gelip yerleşince, yerli Türkler göçmekle ölmek şıklarından birini seçmek zorunda kalmışlardı. Oralarda Türk izi silinmişti. Teselya Yenişehri'nde, Yanya'da kaç Türk kalmış, kaç Türk eseri ayakta bırakılmıştı.
Her Elen yayılması, oralarda Türk izinin silinmesi demek olmuştu. Mora'dan, Epir'den, Teselya'dan kaçan Türklerin hesabı kitabı bile tutulmamıştı. Kaçmayıp can verenlerin sayısını ancak tanrı biliyordu. Ama Yunan yayılması ve Türk'ün silinmesi hareketi durmuyordu. Makedonya'ya Adalar'a kadar yayılma sürüp gitmiş ve oralarda da yüzbinlerce Türk kitleleri kaçıp göçmüştü. Nihayet yüz yıl sonra Yunan yayılması Anadolu'ya sıçramıştı. Anadolu yüz yıldır Balkan Yarımadası'ndan sürülüp kovulan Türklerin son sığınağı idi, Türkler için Anadolu'yu savunmak, ölmek-kalmak anlamı taşıyordu.
Yüzyıldır süren savaşın, bu savaşın kuralı buydu. Yitiren kökten gidiyordu. Bu kuralı koyan Türkler değildi. Türkler yüz yıldır bu kurala katlanandı. Şimdi "katlanma sırası", Ermeniler'e gelmişti. Elenler kökten gideceklerdi. Balkanlar çok uluslu temelden tek uluslu temele oturtulmuştu. Türkiye Türklerin olacaktı, tıpkı Helas Elenlerindir, şiarında olduğu gibi" (agy)
"Türk fetih peşinde değildi ama son yurt parçasını da feda etmemeye yeminliydi. Gidenle gidilmez, ölenle ölünmezdi" Meşru müdafaa yapıldığını ve her şeyin unutulması gerektiğini söylerken bu hareketin önemli simalarından Kuşçubaşı, yaşanan "it dalaşı"nın Anadolu'nun yeniden fethi hareketi olduğunu, oldukça rahat ifade etmektedir.
Alman General Liman Von Sanders'in organize ettiği 1916 sürgünü ve ardından 16 Mart 1921 Antlaşması ile doğu sınırları çizilirken, 1919'da İzmir'e çıkmış olan Yunan Ordusu'nun Karadeniz'e çıkarma yapacağı söylentisi yayılması üzerine, İttihat ve Terakki'den gelen kadrolar, Ermeni Tehciri'nden bildikleri ve sonuçlarından emin" oldukları yöntemlerle, "güvenlik amacı" ile Karadeniz Rumlarını (Pontusları) iç bölgelere “taşıma" kararı aldılar.
"Malum" mevsim, "malum" yöntemler, yine yolda saldıran çeteler, hastalıklar, açlık ve soğuk...
Doğu sınırı, asıl olarak sosyalist hareketin etkisi altında belirlenmişti. İç mücadelelerin bastırılmasından ve doğu sınırının çizilmesinden sonra Batı'ya dönen TBMM, Yunan Ordusu ile çarpışmalara yönelmişti. Bu cephede savaşı TBMM'nin kazanmasında, sosyalistlerin çok büyük rolü vardır.
16 Ocak 1920'de Paris'te emperyalist devletlerin bakanlıklar arası toplantısında Kafkasya ve Bolşeviklere karşı saldırıların biçimleri tartışılırken, İngiltere Çalışma Bakanı Sir Robert Horne, çektiği bir telgrafla bu tartışmaları İngilizler açısından noktaladı. Ekonomik ve sosyal durumun çok kötü olduğunu, işçilerin büyük grevlere hazırlandığını, bu koşullarda deniz aşırı operasyonlara girişmenin mümkün olmadığını bildirdi. Sonuçta emperyalist devletler için asıl sorun SSCB olduğu için. Anadolu'ya Yunan kuvvetleri çıkarılıyordu.
Uluslararası sosyalist harekette ve işçi hareketinde sonrasında yaşanan gelişmeler, Yunanistan'da küçük ama mücadeleci bir partinin şekillenmesine yol açmıştı. Daha sonra Yunanistan Komünist Partisi adını alacak olan, Yunanistan Sosyalist İşçi Partisi, savaş karşıtı propaganda ve eylemliliği ile Yunanistan'da dinamik bir güce dönüşmüştü.
Bizim resmi tarih kitaplarında yazan ve okullarda öğretilen 30 Ağustos Zafer Bayramı ve ardından 9 Eylül'de İzmir'e ulaşma safsatalarının altında yatan gerçek nedenleri göstererek, illizyona dayalı resmi ulusal tarihin çarpıklığını ortaya koymak gerekliliği vardır.
Yunan Ordusu İzmir'e çıkmadan önce Yunanistan'da bir parti, "çapına" bakmadan savaş karşıtı kampanya örgütlemişti. Bu partinin aktif, militan sokak gösterileri, grevlerle süren kampanyası boyunca yöneticileri ve militanları tutuklandı. Cezaevlerinde generaller; tutuklu yöneticilerle, savaş karşıtı kampanyaya son vermeleri halinde serbest bırakılacaklarını ve partinin de hükümete alınacağını söyleyerek pazarlık yapmak istiyorlar. Sosyalist Parti yöneticileri, tüm bu önerileri tereddütsüz reddediyorlar. Kampanya ve faaliyet, cepheyi de kapsayarak genişleyerek sürüyor.
Yunan Ordusu'nun 1920'de ileri harekata başlaması sonucu Yunanistan'da bütün savaş karşıtı yayınlar yasaklanıyordu. Sansür başlamıştı. Tüm baskı, tutuklama, sansüre rağmen YSİP, savaş karşıtı kampanyayı genişleterek sürdürüyor ve 16.9.1920 tarihli Olağanüstü Kongresi'nde Kasis, 1920 seçimlerine savaş karşıtı sloganlarla girmeye karar veriyordu. Seçimlerden önce o zaman nüfusu 200 bin olan Atina'da, 50 bin kişinin katıldığı bir miting düzenleniyordu. Ne varki bu atmosferde Kralcılar, savaşa son verecekleri vaatleri ile seçimi kazandılar.
Seçimlerden sonra emperyalistlerin "barış çağrıları" ve arabuluculuk teklifine Atina'nın verdiği cevabi notası, yanlızca bir Yunan gazetesi tarafından yayınlandı.
Sosyalist "Rizospastis" gazetesi, notanın sanki Venizelos Hükümeti tarafından kaleme alınmış olduğunu yazdı. Nota'da "Yunan Kraliyet Hükümeti" deyimi geçmese, notayı şimdiki hükümetin mi yoksa Venizelos Hükümetinin mi kaleme aldığının kestirilemeyeceğini söyledi. Devrilen Venizelos Hükümeti ile şimdiki hükümet arasında "Büyük İstek" bakımından bir farklılık yoktu.
Savaştan çıkılacağı sözüne rağmen seçim sonrası Yunanistan'da hükümet ve Venizelos taraftan bütün gazeteler uzun uzun, geciktirilmiş saldırının başlaması üzerine heyecanla makaleler yayınlıyorlar ve kesin zaferden emin olduklarını belirtiyorlardı. Son hedefin İstanbul olacağını da sözlerine ekliyorlardı. Yanlız bir Venizeloscu gazete, Mustafa Kemal'in de çok kuvvetli olduğu uyarısında bulunuyor, ama bunun Yunan zaferini daha da parlak kılacağını söylüyordu. Sosyalist organ ise, bütün iyimserliğin saçma olduğunu ve zaferin yararsız ve kısır olacağını söylüyordu.
Öte yandan 28-29 Ocak 1921 tarihinde Anadolu'ya giriş yapan TKP Yöneticileri, Trabzon'da Mustafa Kemal'in emri ile boğdurulmuştur. Anadolu topraklarındaki ilk ciddi örgütlenme girişimi, çeşitli komünist grupların belirli bir program etrafından oluşturduğu birlik, doğmadan bozulmak istenmiştir.
Yunanistan'da ise tüm burjuva fraksiyonları tek bir koro halinde ses çıkartırken, sosyalistler onurlu bir mücadelenin taşıyıcılığını sürdürüyorlardı. Ardından 28 Mart 1921'de Yunan Ordusu ileri harekata başladı.
Yunan Ordusu'nun ileri harekat başlattığı 28 Mart 1921 ve ardından harekatı genişlettiği 10 Temmuz 1921'e kadar Yunanistan'da neler oldu? Gerek savaş yanlısı egemen sınıflar cephesinde, gerekse savaş karşıtı toprak ve barış talebi ile mücadele eden emekçilerin cephesinde...
Yunan basını hep bir ağızdan büyük devletlerin arabuluculuk teklifini tersinden yorumluyor, sert bir dille yeriyordu. Basının bu ortak tutumuna yanlızca sosyalist Rizospostis gazetesi katılmamıştı. Bu gazete, Yunanistan'ın savaşı yitireceğini, büyük devletlerin Yunanistan'ı bozgundan kurtarmak istediklerini yazmıştı ama, savaşa prensip olarak karşı çıkmaktaydı; "Emperyalizmi durdurmak, savaşa ve seferberliğe son vermek gerektiği"ni yazmıştı.
Hükümetin ve egemenlerin ortak tavır karşısında işçi ve köylüler de harekete geçmişti. 1921 başlarında Bolos'ta patlak veren grevi, hükümet jandarma gücü ile bastırdı. 1921 yılının l Mayıs'ında Selanik'te büyük bir işçi yürüyüşü düzenlendi. Küçük Asya'ya gönderilen bir alay, limanda ayaklandı ve işçilere katıldı. Askere götürülmek istenilen köylüler, dağlara "firar" ederek asker kaçaklarının sayısını 90 bine çıkarıyorlardı. Bu kaçakların çoğu silahlıydı ve YSİP ile ilişki içindeydiler.
Fiyatların bir yıl içinde üç kat artmasına, YSİP'in yürüttüğü politikalar da eklenince, hükümet oldukça zorlanmaya başlamıştı. Bu koşullar altında Yunan Ordusuna moral vermek için hazırlanan Kral, kiliseden çıkarken, "Konstantinepolis, Konstantinepolise" naralarıyla alkışlanıp uğurlanmıştı. Alkiş tutanlar sıradan kimseler değil, törene katılmış yüksek katın temliscileriydiler. Yunan basını coşup kendinden geçmişti."
Tutuklanıp tekrar cepheye gönderilen işçi önderleri ve işçiler, cephede de savaş karşıtı faaliyetlerini sürdürüyorlardı. İzmir'de savaş karşıtı "Kızıl Muhafız" isimli Türkçe ve Yunanca gazete çıkarıyorlardı. Ayrıca Deniz Kuvvetlerindeki YSİP hücreleri kanalı ile, YSİP yayınları cepheye ulaştırıyordu. Bu koşullar altında Kral Konstantin'i süpriz bir tören bekliyordu. Bandırma Askeri Hastanesi'nde Kral'ı konserve kutusu yağmuruna tutan yaralı askerler "Hemen geri dönmek isityoruz" diyerek protesto ediyorlar, ertesi gün gemilere bindirilerek Atina'ya geri gönderiliyorlardı.
21 Temmiz 1922'de Yunan Ordusu harekete geçti ve ilerlemeye başladı. 25 Temmuz Kütahya-Eskişehir Çatışmaları, 5 Temmuz Sakarya Çatışmaları ve Sakarya hattında karşılıklı olarak bir yıl kadar bekleme dönemi yaşandı. Bir yıl sonra, 30 Ağustos'ta TBMM Ordusu karşı saldırı başlattı.
"Büyük Taarruz"dan kısa bir süre önce 15 Ağustos 1921'de Türkiye Halk İştirakiyun Fıkrası'na kongre yapma izni verilirken, Yunan işgalinin kırılmasının akabinde, (Eylül, 1922) Fıkra'nın eylemliliklerinin yasakladığı açıklanır. Bir kaç ay içinde de Anadolu'da 700 kadar sosyalist ve sendika yöneticisi tutuklanır.
9 Eylül'de Nurettin Paşa'nın komutasındaki TBMM Birlikleri, yakılan İzmir'de "Yunanlıları denize döktü". 22 Eylül'de İzmir'in üzerini kesif bir duman örtüsü kaplamıştı. Talan, yağma ve yıkma sonra o zamana kadar adı "Gavur İzmir" olan şehirde, Rum bırakılmadı.
Tüm bunlar yaşanırken "İngilizler'in konuya ilgisi ve geçici başarılar ne olursa olsun, ne kadar sürerse sürsün, sonunda Yunanistan'ın savaşı yitirmesi artık bir tarihi determinizm gibi görünüyordu ama o günün coşkulu havası içinde Yunanistan'da bu gerçeği gören kimse yok gibiydi." görüşü ile Yunanlıların kaderini tanımlayan yazar, "Yunan Ordusu içinde siyasi entirikalar vardı" diyerek, iç çelişkilerin niteliğini belirtiyor.
Yunan Hükümeti tarafından "Askeri malzemeyi boşaltmak için iki Yunan savaş gemisi ve bir çok nakliye gemisi İzmer'e yollanmıştı ama sivilleri boşaltmak için hiçbir tedbir alınmamıştı. Savaşa sürülen ve "vatanseverlik" duyguları ile ölüme gönderilenler, bozgun sırasında Yunan Devleti'nin yaklaşmını görünce gerçekleri anlamaya başladılar. Bütün bu gelişmelerin üzerine "Yunanistan'da ihtilal patlak vermiş ve 6 yunan devlet adamı idam edilmişti."

Türk Ulusal Kimliği ve Kürtler
Anadolu'daki savaş sonrası dönemin çelişkileri sırasında istem ve taleplerin dile getirlidiği bir girişim de Koçgiri Ayaklanmasıdır. TC'nın kuruluşunda, tasfiye ve katliamdan kuşkusuz bütün tarihleri boyunca bu "kaderi" yaşayan Kürtler de paylarını almışlardır. Topal Osman ve Nurettin Paşa birlikteliği, Karadeniz Pontusluları ve Koçgiri Kürtleri için tam bir kabus olmuştur.
Lozan Antlaşması sürecine giden uzun yolda "gavur"a karşı birlikte mücadele ve zoralım, Lozan sonrası içine girilen süreçte karşıtlığa giderek de inkar ve imhaya dönüşünce "gavura karşı müslüman birlikteliği" parçalanarak, Türk-Sünni İslam ağırlıklı kimlik öne çıkarılıyordu. Kendisi inkar edildiği ve Türk Devletinin kuruluşuna katıldıkları için özel bir kodlama gereksinimi duymadan şeriata ve feodalizme karşı mücadele kisvesi altında Kürdistan bir başından öbür başına kadar asker postalları altında inletilerek "Betonlaştırılmış" ve uzun süren mezar sessizliği, mezara çevrilmiş topraklar üzerinde sağlanmıştır. Hıristiyan halklar tasfiye edilirken mal varlıklarının talanında ortaya çıkan ortaklığı, Türk egemenleri vakit geçirmeksizin bozmakta tereddüt etmemişlerdir.
Müslüman Kürt-Türk ticaret burjuvazisi ve eşrafa dayanan siyasal kadrolar, % 98'i müslüman olan bir toplum yaratmışlardı. Yaratılan müslüman yoğunluklu toplumda ise, Kürt isyanlarının bastırılmasından sonra dünyanın yeni bir tarihsel sürece girmesi, Türkiye'nin emperyalist ülkelerle askeri, politik, ekonomik entegrasyona girmesi, içe kapalı ekonomik ve toplumsal yapıları çözmüş, kırdan kopan insanlar kentlere akarak büyük şehirlerin kenar mahallelerine yığılmaya başlamıştır.
Şehirlere akın eden Kürt insanlan, anadilleri olmayan Türkçe'yi iyi konuşamamalarından dolayı "kıro" olarak anılmaya başlanmış ve bir aşağılama kültürü olarak kullanılan bir kavram haline dönüştürülmüştür. Yoksulluğu, cahilliği ve Türk gibi "medeni" olamayışı, bu kodun üretilmesini ve siyasal-toplumsal sistemden dışlanmalarını beraberinde getirmiştir. Ancak "Resmi Sünni Türk" gibi olanlar, toplumsal ilişkilerde itibar görme şansını yakalabilmiştir.

Ulusalcılığın Ötesi ve Milliyetçiliğe Direnişin Emek Karakteri Üzerine
Türk ulusal kimliğinde temel bir yer tutan "Kahpe Yunan", "Kalleş Ermeni, Hain Arap" ve şimdi de "Bölücü Kürt" bütünlüklü kodlar; Türk milliyetçileri tarafından kurgulanan ve "ulusal varoluş" açısından sürekli ve ebedi düşman yaratma düşüncesinden başka bir şey değlidir.
Tehcir suçluluğundan "ulusal kahramanlığa" giden yol ancak böyle açılabiliyor. Çok sonraları Hitler, "korkmamıza gerek yok, bugün Türklerin Ermenilere yaptığını kim hatırlıyor?" sorusunu çok rahat bir biçimde sorarak, Yahudi soykırımının önünü açıyordu.
Egemen sınıflar, birbirlerinin pratiklerinden ortak yanlar bularak, savunmaları ve uygulamaları açısından amaç ve yöntemlerini birbirlerini diline çok rahat tercüme edebilmektedirler. Süreç unutuluyor, ulusal homojenleştirme planlarını, karşılıklı nüfus mübadeleleri tamamlıyor, Yaşanan her şey sessizliğe ve unutkanlığa terk edilerek emekçi halkların hafızaları iğdiş ediliyor, ama gerektiğinde kullanmak üzere iki tarafta da nüfus mübadelesi sırasında 100'er bin insan rehin olarak bırakılıyor.
Türkiye emekçileri SSCB ve Ermeni devrimcilere karşı Milliyetçi Taşnak Hükümeti'ni destekleyen TBMM'sinin uygulamalarını da bilmeli, Taşnaklara karşı ayaklanan Ermeni devrimcilerini de bilmelidir. Keza yürüttüğü savaş karşıtı kampanya ile Yunan Ordusu'nu Anadolu'da rahat hareket edemez hale getiren Yunan emekçilerini ve Yunanistan Sosyalist İşçi Partisi'ni iyi öğrenmelidir.
Tüm bunlarla birlikte Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği olgusu, kendi başına dar ulusçuluğun aşılması perspektifinde atılan adımların ilki olması açısından bile, tarihsel bir öneme sahiptir. 100 küsur sayıda halkın yaşadığı topraklarda gelişen "Sovyet Yurttaşlığı" kavramı, başlı başına tarihsel bir olgudur.

Sosyalistlerin Bugünü İçin
Ya bütün bu dalaşmalardan en fazla etkilenen insanlar, yani yine sürülen katledilen, cepheye gönderilen emekçi kesimlerin durumu.... Tamama'nın öyküsü sözgelimi, ya da Güney'de bir köyde ölürken, "Yapma Yorgo, ben değil, Osmanlı yaptı" diyerek son nefesini verenler...
Yerinden yurdundan, toprağından edilen, kıyımdan geçirilen emekçi halklar... Sosyalist hareketin kendini yeniden organize ettiği ve örgütlediği günümüzde, tarih bilincinin geliştirilmesi, proletarya enternasyonalizmi ve halkların Dostluğu şiarının yaşama geçirilmesi, olmazsa olmaz koşullarından biridir. Yoksa Kıbrıs'ta ve İmia/Kardak'ta olduğu gibi iki tarafın faşistlerinin sahneye koyduğu oyunları sadece izlemek zorunda kalırız, sadece izlemeyi sürdürürüz.
Sosyalist Cumhuriyetler Federasyonu için, sosyalist bilincin geliştirilip yaygınlaştırılması için, tarihte yaşanmış deneyler bugün hem Ege ve Akdeniz krizinde hem de Kürdistan'da süren savaş açısından, sosyalistlerin önüne görevler koyuyor.
Çok uluslu topraklarda eşitlik gerçekten olmazsa olmaz bir koşul olarak, ulusal doygunluğun yaşanması, vazgeçilmez bir olgudur. Sosyalist hareket hiçbir zaman sorunlar karşısında çaresiz kalmamıştır. Toplumsal pratik, çelişkilerin yoğunluğuna bağlı olarak ayrı ulusal devletten, bir okulda okuyan bir tek farklı etnik kökenli öğrenciye kadar bir uygulama zenginliğini içerir.
Halklar hapisanesinden kurtuluşun programı denilen şey de, öz itibarıyla bu perspektifin yaşam bulması ve bu perspektif üzerinde uygulama kararlılığı göstermesidir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR:
Şafak Yargılanamaz, Hasan Şensoy, Barikat Yayınları
-İngiliz Belgeleri ve Sakarya'dan İzmir'e Bilgi Yayınları
-Ermeni Dosyası, Kazım Karabekir, Emre Yayınları.
-Ermeni meselesi nedir, ne değildir? S. Koçbaş, Vatan Yayınları
-Ermeni Devrimci Hareketi, İletişim Yayınları
-Rezil Dünya, Faik Baysal, Can Yayınları
-Arap milliyetçiliği ve Türkler, İlhan Arsel
-Alman Emperyalizminin Türkiye'ye girişi
-Yunan Ordusunun Ulusal Doğuşu, Herkül Milas, İletişim Yayınları
-Türkiye'de Sol Akımlar, Mete Tuncay
-Milli Kurtuluş Tarihi, Cilt 3, Doğan Avcıoğlu