Vietnam’ın
bağımsızlık mücadelesine, Ho Chi Minh’ten sonra,
ikinci adam olarak ismini yazdıran Vo Nguyen Giap,
1912’de Ouang bölgesindeki An Xa kasabasında doğdu.
Yoksul bir ailenin çocuğu olan Giap’ın sömürgeciliğe
karşı nefreti, lise yıllarında katıldığı eylemlerde
doğdu. Henüz 14 yaşındayken katıldığı Tan Viet
Cach Menh Dang (Büyük Vietnam Devrimci Partisi)
saflarında Fransız sömürge yönetimine karşı savaştı.
1930’da katıldığı bir öğrenci eylemi sırasında
Surete (Fransız Sömürge Gizli Poisi) tarafından
tutuklanarak 3 yıl hapis cezasına mahkûm oldu.
Giap tutuklandıktan birkaç ay sonra şartlı olarak
tahliye edildi. Hanoi Üniversitesi’nde gördüğü
hukuk öğrenimini 1937’de, o zamana kadar Fransızların
Çin Hindi’nde verdiği en büyük akademik unvan
olan doktor unvanıyla bitirdi. 1938’de, Çin Hindi
Komünist Partisi’nde çalışırken tanıştığı Minh
Tai’yle evlenen Giap, bir yandan bir lisede tarih
öğretmenliği yaparken, öte yandan da partinin
yayın organı Nhan-Dan (Halk) gazetesinde yazılar
yazıyordu.
1939’da Fransızların Çin Hindi Komünist Partisi’nin
yasaklamasından sonra Giap, birçok Vietnamlı komünistle
birlikte Çin’e sığındı. Fransız polisinin başlattığı
geniş çaplı harekâttan kurtulamayan Giap’ın karısı
ve baldızı tutuklandı. Baldızı giyotinle idam
edilirken, karısı Minh Thai önce ömür boyu hapse
mahkûm edildi, daha sonra cezası 15 yıla indirildi.
Giap’ın eşi tutuklandıktan üç yıl sonra hapishanede
öldü.
Giap 1941’de Viet-Minh (Vietnam’ın Bağımsızlığı
İçin Devrimci Birlik) adlı daha sonra Vietnam
Halk Ordusu’nun temelini teşkil edecek ilk gerilla
örgütünü kurdu. Ho Chi Minh’in önderliğinde ve
Giap’ın komutasındaki Viet Minh gerillaları bir
yandan Eylül 1940’da Vietnam’ı işgal eden Japonlara,
öte yandan da Fransız sömürge yönetimine karşı
savaşıyordu. Giap 1944 sonbaharında, silahlı bir
ayaklanma başlatmak amacıyla, Ho Chi Minh’le birlikte
Vietnam’a döndü. Mart 1945’te Japonlar tüm Çin
Hindi’ni işgal ettiler. Ho Chi Minh’in ayaklanma
çağrısıyla birlikte harekete geçen Giap, kısa
bir sürede Saygon ve Hanoi kentlerini ele geçirdi.
Bu askerî başarılardan sonra Ho Chi Minh, 2 Eylül
1945’te Vietnam Demokratik Cumhuriyeti’nin kurulduğunu
ilan etti. Giap kurulan ilk hükümetin içişleri
bakanı oldu. Aynı yıl Çin Hindi Komünist Partisi
Merkez Komitesi’ne seçilen Giap, Ho Chi Minh’in
Fransa’ya gittiği 1946’nın başlarında hem savunma
bakanlığı, hem de kendi kurduğu Vietnam Halk Ordusu’nun
başkumandanlığı görevlerini yürüttü.
Japon işgalinden kurtulduktan sonra sıra, Fransız
sömürge yönetimine gelmişti. Aralık 1946’da başlayan
savaş, Giap’ın askerî dehasını gösterdiği Mayıs
1954’deki Dien Bien Phu saldırısıyla noktalandı.
1954’te toplanan Cenevre Konferansı’nda alınan
kararlardan sonra Vietnam ikiye bölündü. Güneyde,
Vietnam Cumhuriyeti kuruldu. Giap 1960’da Güney
Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi’ne destek vermek
üzere güneye, yeniden örgütlediği Vietnam Halk
Ordusu birliklerini gönderdi. Vietnam Cumhuriyeti
safhalarında çarpışan üstün silah ve teknolojiyle
donatılmış 500 bin ABD askerine karşı gerilla
taktikleriyle başarılı bir mücadele veren Giap’ın
komutasındaki Güney Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi,
yıllar süren bu savaşı zaferle noktaladı.
Temmuz 1976’da iki Vietnam birleşerek, Vietnam
Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Giap, kurulan ilk
hükümette savunma bakanlığına getirildi ve 1980’e
kadar aynı görevde kaldı, 1981’de Başbakan Pham
Von Dong’un yardımcılığına seçilen Giap’a herkes,
Dong’un halefi gözüyle bakıyordu. Ancak, 1982’deki
Vietnam Komünist Partisi Kongresi sürpriz bir
kararla sonuçlandı; Giap Polit-büro dışında kalırken,
yeni ihdas edilen Devlet Konseyi Başkanlığı’na,
Truong Chinh seçildi.
Amerikalıların “çağın asi generali” adını taktıkları,
Vo Nguyen Giap’ın gerilla taktiklerin1 anlattığı
iki kitabı bulunuyor: People’s War People’s Army,
1961 (Halk Savaşı Halk Ordusu), Big Victory, Great
Task: North Viet-Nam’s Minister Of Def ense Assesses
the Course of War, 1968 (Büyük Zafer, Yüce Görev:
Kuzey Vietnam Savunma Bakanı Savaşın Yönünü Tayin
Ediyor).
|