agency of solidarity
information’da gazetecilik yapan Jacob Quintanilla’nın
bu haber-yazısının özel askeri şirketler konusuna
bir örnek teşkil etmesi
bakımından önemli olduğunu düşünüyoruz. Kaynak:
Americas.or
ABD’de milyonlarca insan, 2003 Mart’ında Irak’lı
askerlerce tutsak alınan er Jessica Lynch’ın öyküsüyle
ayağa kalktı. Kurtulduktan birkaç gün sonra Batı
Virginia’daki evine ABD’nin Irak halkının özgürlüğü
için verdiği savaşın bir ikonu ve kadın kahramanı
olarak dönecekti.
Buna karşın ABD’de çok az insan Thomas Howes,
Marc Gonsalves ya da Keith Stansell’in isimlerini
duymuştur. Bu üç ABD vatandaşı yaklaşık 16 ay
önce FARC gerilleleri tarafından tutsak edildiler
ve o zamandan beri hayatlarını Kolombiya ormanlarında
tutsak olarak sürdürüyorlar .
Bu üç tutsağın durumunun göreli gizliliği şaşırtıcı
değil. Onlar ABD ordusunun resmi üyeleri değildi.
Fakat Afganistan ve Kolombiya’da uyuşturucuya
karşı savaşta ABD State Department (ABD’nin dış
politikasının uygulanması amacıyla çeşitli “sivil”
organizasyonları ve bu arada özel şirketleri devreye
sokma aracı olan kurumu-s.b.)’ına hizmet sağlayan,
özel bir işletme olan Northrop Grumman’ın iki
yan kuruluşu için çalışan taşeronlardı. Küçük
uçakları güney Kolombiya’da Caquetà Eyaleti üzerinde
uçarken 13 Şubat 2003’te düşürüldü.
“Medyanın Jessica Lynch olayına ayırdığı etkileyici
yer/zaman ile Kolombiya’da tutsaklıkta aylar geçiren
bu üç adama ayırdığı yer/zaman birbirinden oldukça
farklı.” diyor Corporate Warriors (Özel Askeri
Şirketler) kitabının yazarı ve Brookings Enstitüsü
düşünce havuzu (think tank) analisti Peter Singer.
“Bu, hükümetlerin neden özel müteahhitler (taşeronlar)
kullandığının en açık nedenlerinden birine örnektir,
çünkü bir şeyler ters gittiğinde hiçbir manşet
olmaz” diye açıklıyor Singer.
Kolombiya’da uyuşturucu karşıtı programlarda çalışan
ABD’li sivillerin sayısı son iki yılda iki katına
çıktı. Temmuz 2000’de Kolombiya Planı için ayrılacak
fon onaylandığında ABD meclisi, Kolombiya Planını
“destekleyecek” sivil müteahhitlerin (taşeronların)
ve askerlerin sayısını belirledi. Fakat taşeronların
“mükemmel” performansı açısından, bu yıl mayıs
ayında Washington ülkedeki ABD askerlerinin sayısını
400’den 500’e yükseltmeye ve özel taşeronların
sayısını ise bir miktar azaltmaya karar verdi.
Kolombiya’daki ABD varlığındaki bu niteliksel
sıçrama oldukça açık.
Andean bölgesinde, kimileri Washington’daki güç
çevrelerine samimiyetle bağlı, çeşitli özel askeri
şirketler, ABD hükümeti için çalışıyorlar (Lockheed
Martin, ARINC, Northrop Grumman, MPRI...), fakat
sadece iş hacmi açısından DynCorp, karakteristik
bir örnektir.
DynCorp elemanları, koka tarlalarını ortadan kaldırır,
State Department için helikopterler ve uçaklar
yönetir, alternatif gelişme programları organize
eder, uçakları tamir eder ve Kolombiya Savunma
Bakanlığı için istihbarat bilgileri toplar. Bu
küçük ABD ordusu, aynı zamanda, Kolombiya’daki
savaşı sürdürmek için idari personel dahil, pilotlar,
teknisyenler ve hemen her türlü gerekli personel
temin eder.
DynCorp Aerospace Technologies, işinin %98’inden
fazlasını kapsayan 37’den fazla ülke çapındaki
acentayla anlaşmalara sahip. 2001’de şirket Kolombiya,
Bolivya ve Peru’da koka yok etme işlemleri için
State Department’la 600 milyon dolarlık bir anlaşma
imzaladı.
DynCorp tüm dünyada rekor genişlikte operasyonlara
sahip. Kolombiya’da, Peter Singer’a göre, şirket
çalışanları “kavga eğilimli ve küstah” ünvanını
kazanmış durumdalar.
Bu “uzmanlar”ın manevi karakteri görevlerini yerine
getirirken çok fazla sorun yaratmıyor; bununla
birlikte, onlara karşı yapılan suçlamalar sorun
yaratıyor, özellikle de Balkan Savaşı sırasındaki
suçlamalar, bu şirketin çeşitli çalışanları Bosna’da
bir fuhuş trafiği skandalına, azınlıkların fuhuşa
zorlanması ve illegal ordu trafiğine bulaştırılmışlardı.
DynCorp Afganistan’da da pastadan payını aldı.
Bu savaş boyunca, CIA bazı Predator uçaklarının
uçuşlarını kısmen özel taşeronların yönetimine
verdi. Fakat çatışma “resmi” olarak sona erdikten
hemen sonra, aynı zamanda başkanlık uçağı, Air
Force One’ın bakımıyla da görevlendirilmiş olan
DynCorp’a Afgan Başkan Hamit Karzai’nin kişisel
koruması için ve Yeşil Bereliler ülkeyi terk ettikten
sonra Afgan Ordusunu eğitmek için iki anlaşma
imzalatıldı. Şirket aynı zamanda iş için Mezopotamya’ya
da gitti: Irak’taki polisi eğitmek için milyonları
cebe indirecek.
Kolombiya’daki askeri personelin yerine taşeronların
kullanımının uzatılması, ABD’deki çok az insanın
ülkelerinin Andean’daki varlık düzeyinden haberdar
olacağı anlamına geliyor ve oradaki varlığın artırılması
-Kolombiya’nın İsrail ve Mısır’dan sonra ABD’den
askeri yardım alan üçüncü büyük müşteri olduğunu
da gözönünde bulundurursak- açıkça gösteriyor
ki, enerji sektöründe olduğu gibi çok yönlü askeri
işler Kolombiya’da çok kârlı ve multimilyon dolarları
Bush yönetiminin cebine akıtıyor.
Savunmanın Özelleştirilmesi
“Özel askeri şirketler” tarafından yönetilen ve
Pentagon tarafından finanse edilen bu “gizli savaş”,
halka ait kaynaklarla özel sektörler arasında
bir çatışmayı kışkırtıyor. Bugün savunma bütçesinin
%48’den fazlası, özel şirketler arasında dağıtılıyor,
ki ABD vergi gelirlerinin bu anonim şirketlere
doğrudan transferi anlamına geliyor.
Bir yıldan fazla bir zamandan sonra, FARC tarafında
esir alınan Northrop Grumman’ın üç çalışanının
aileleri hala ne olduğuna dair tam bir açıklama
alamadıklarını söylüyorlar. Aileler müzakereler
yapılmasını talep ediyorlar. Krizin çözümü için
para ödülü ve tutsakların bırakılmasına yardım
edecek bilgi karşılığında ABD’ye vize imkanı önermesine
rağmen, Washington kendi terörist örgütler listesindeki
bir gerilla grubuyla müzakere yapmayı reddediyor.
ABD liderlerinin özel taşeronlar kullanımına dair
değerlendirmeler, Kolombiya’daki çatışmada yoğun
bir resmi varlığı çevreleyen politik risklerin
benzer bir tehlikede resmi istihbarat güçleri
yerine taşeronların kullanımını tercih edilebilir
kıldığını söylüyor. Taşeronlar için katı davranış
kuralları söz konusu değil ve onların ölümü ya
da tutsak edilmeleri halkın dikkatini büyük oranda
çekmiyor. Bill Clinton döneminde Bogotà’da büyükelçi
olan Miles Frachette, “özel taşeronlar öldürüldüğünde,
onların askeri güçlerimizin bir parçası olmadığı
şeklinde basit bir açıklama yaparız” diye itiraf
ediyordu.
2002 Ocak ayından 2003’e kadar Washington’da savunma
ateşeliği yapmış emekli Kolombiya’lı General Néstor
Ramîrez “ABD kamuoyu ölü hesaplarından çok etkileniyor”,
diye doğruluyor. “20 Amerikan askeri burda ölürse,
tepkiyi bir düşünün. Bu Kolombiya Planı’nın sonu
olurdu.” Oysa 1998’den beri Kolombiya’da 20’den
fazla özel askeri şirket elemanı öldü ve onların
ölümlerinden hemen hemen hiç bahsedilmedi.
|