|
 |
|
|
|
|
|
Örgütçü Kişiliğin
En Somut Örneği:
Leo
Jogiches
|
 Adı
çoğu kez Rosa Luxemburg’la birlikte anılsa da aslında
Alman ve Polonya sosyalist hareketinin gerçek bir
efsanesi olan Leo Jogiches, Ruslaşmış bir zengin
Yahudi ailenin oğlu olarak 1867’de Vilna’da (Polonya)
doğdu. Lise öğrenimini yarıda kesti, ancak aile
çevresi içinde zengin bir kültür birikimi edinmişti.
Öğrenciliği sırasında devrimci gruplarla ilişkiye
geçti, Vilna’daki Yahudi işçilerin örgütlenmesinde
etkin rol oynadı. 1887’de Çar II. Aleksandr’a suikast
düzenleyen devrimcilerin İsviçre’ye kaçışını Leo
Jogiches ayarladı. 1888’de tutuklandı, dört ay hapis
yattıktan sonra, askerliğini yapmak üzere Türkistan’a
sevkedildi. Sevk sırasında kaçmayı başaran Jogiches,
1890 başında İsviçre’ye iltica etti.
Zürih Üniversitesi’nde okurken, Plehanov çevresindeki
göçmen devrimcilerle ilişkiye geçen Jogiches, 1892’de
Plehanov’dan ayrıldıktan sonra bir matbaa satın
alarak Rusça (ve 1905’den sonra Lehçe) sosyal demokrat
yayınlar çıkarmaya başladı. Uzun süren, gerilimli
ama tutkulu bir aşk yaşadığı Rosa Luxemburg’la beraberliği
de Zürih yıllarında başladı. İkisi, göçmen Polonyalı
işçilerle ilişki kurarak, 1894’de Polonya ve Litvanya
Sosyal Demokrat Partisi’nin (PLSDP) kuruluşunu gerçekleştirecek
olan Sprawa Robotnicza (İşçi Davası) hareketine
öncülük ettiler. 1900’e dek, Polonya’nın Rusya sınırları
içindeki bölümünde illegal sosyalist örgütlenmeyi
Zürih’ten yöneten Jogiches, birbuçuk yıl Berlin’de
bulunduktan sonra; kısa bir süre için, ölüm döşeğindeki
kardeşinin yanına, Cezayir’e gitti.
Jogiches, 1905 Devrimi’nden sonra Rusya Polonyasındaki
sosyalist örgütlenmeyi Krakov’dan yönetti. 1906
başında, Berlin’den gelmiş bulunan Rosa Luxemburg’la
birlikte Varşova’da tutuklandılar. Sekiz yıl hapis
cezasına çarptırılan Jogiches, kaçmayı başararak
Berlin’e döndü. Bu arada, yoğun huzursuzlukların
ardından, Jogiches’le Rosa Luxemburg arasındaki
sevgililik ilişkisi yerini salt siyasal yoldaşlık
ilişkisine bıraktı. Rosa’yla birlikte Rusya Sosyal
Demokrat İşçi Partisi’nin 1907 Londra Kongresi’ni
izleyen Jogiches, Bolşevikler’in örgütsel ayrılığına
karşı çıktı. Ve PLSDP’yi Menşevikler’le onların
arasında kaynaşmayı gerçekleştirecek bir güç haline
getirmeyi amaçladı.
l. Paylaşım Savaşı’nın patlamasından sonra, Jogiches’in
siyasal faaliyetinin odağı Almanya oldu. Spartaküs
hareketinin nüvesini oluşturan Die Internationale
(Enternasyonal) dergisini çıkaranlar arasında yer
aldı. 1916’dan sonra illegal Spartaküs mektuplarının
dağıtımını örgütledi. Ocak 1918’de yapılan büyük
askerî sanayi grevini yönetenlerden biri olarak,
Mart’ta tutuklandı. Kasım Devrimi’yle serbest kaldıktan
sonra, Spartaküs Birliği’nin yönetici çekirdeğinde
idi. Bağımsız Sosyal Demokrat Parti’den (USPD) ayrılmaya
karşı çıkmasına rağmen, 1918’in son günlerinde Alman
Komünist Partisi’nin (KPD) kuruluşunu gerçekleştiren
önder kadro içinde yeraldı. Spartaküs ve KPD’nin
yayın organı Rote Fanne’yi (Kızıl Bayrak) çıkartabilmek
için burjuva Lokalanzeiger gazetesinin ele geçirilişinde
olduğu gibi, örgütlenmeye ilişkin bütün faaliyetlerde
ağırlıklı inisiyatif sahibi idi. 15 Ocak 1919’da
Karl Liebknecht ve Rosa Luxemburg’un öldürülmesi
üzerine Rote Fahne’de etkin bir kampanya yürüterek
olayın örtbas edilmesini önledi. Kısa bir süre sonra
10 Mart’ta sosyal demokrat hükümetin anti-komünist
terör ve tutuklama dalgası ile birlikte tutuklandı.
Hücresine götürülürken arkadan polis tarafından
vurularak öldürüldü; ölümü “kaçarken vurulduğu”
şeklinde duyuruldu.
Sert disiplini ve siyasal olmayan dostluklara yatkın
olmayan kişiliğiyle tanınan Leo Jogiches, özellikle
illegal koşullarda, üstün yetenekli bir örgütçü
idi. Alman ve Polonya devrimci hareketinin temelinde
her zaman onun harcı olmuştur ve bir çok yönüyle
“kurucu kadro” tipinin en yetkin örneklerinden biridir.
|
| |
|
| |
|
|
|
|
