“Kültür Hâlleri”, kültürü bir toplumsal çatışmalar, bir sınıflar mücadelesi alanı olarak algılayan bir yaklaşımla kaleme alınmış farklı konulardaki yazılardan oluşuyor. Marksizm ile antropoloji arasındaki ilişkiler potansiyeli üzerinde okuru düşünmeye çağıran bir önsözün ardından, kitap, üç bölüm halinde gelişiyor.
“Geçmişten, ‘Öte’lerden” başlığını taşıyan I. Bölümde toplanan yazılar, yazarın deyişiyle, “tarihin ve coğrafyanın ‘iktidarsızlar’ı ve onların ‘iktidar’ karşısındaki konumlanışları üzerine...” Sömürgeciliğin yerli halklar üzerinde uyguladığı soykırım ve etnik kıyım(lar)dan, Grek, Roma, Ortaçağ ve Sömürgeci dönem Batı etnik-merkezciliğinin “saçaklar”daki halkları ve kültürleri nasıl tanımladığına, Hıristiyanlığın ilk dönemlerinde pagan-Hıristiyan çatışmalarından, Harran Sabiîliğine, Anadolu heterodoksisinden, Hasan Sabbah hareketine, egemenle direnenin kültürel çatışmalarına, geniş bir tarih ve coğrafya kesitinde tanıklık ediyor bu yazılar.
“Bugün, Bu Dünya” başlığını taşıyan II. Bölüm, emperyalist küreselleşmenin kültürel alanda yol açtığı sorunlar üzerinde yoğunlaşmakta. Yoksulluk, yoksunluk, yabancılaşma, marjinalleşme, popüler kültür, göç, içselleştirilen faşizm... bu başlık altında ele alınan “kültürel sancılar”dan birkaçı. Bu bölümdeki yazılar, iki farklı tartışma düzleminin içiçe geçmesinden oluşmakta. Küreselleşmenin, yeryüzü kültürlerinin birbirine eklemlenerek herkesin “söz”üne kulak verilebildiği (doğrusu “satın alınabildiği” olmalı) yeni ve “şenlikli” bir dünya oluşturacağını muştulayan postmodern apolojistlere karşı, piyasa ile kültürel çeşitlilik fikrinin bağdaşmazlığı vurgusuyla yürütülen tartışma ile, özellikle Türkiye’nin pop-kültürel bağlamda yaşadığı deformasyonların örnekleri, birbiri içine örülerek, yönelmekte olduğumuz neo-liberal “kıyamet” üzerine yeterli bir kanaat oluşturuyor okurda.
“Başka Türlü Birşey, Bizim İstediğimiz” başlıklı III. Bölüm ise, kapitalist küreselleşmeye karşı mücadelenin kültürel boyutları ele alınmış. Alternatif, muhalif ve barışçı bir kültürün nasıl oluşturulabileceğine ilişkin tartışmalara bir katkı sunmak amacıyla kaleme alınan bu yazılarda, siyasal ve kültürel dinamikler arasındaki ilişkiler sorun edilmekte; her ikisinin de nihaî olarak insan edimlerinin ürünleri olduğu hatırlatılarak, kültür “mühendisliği”ne olduğu kadar, onu her türlü müdahaleden arî, tümüyle bağımsız ve özerk bir alan olarak gören kendiliğindenciliğe de karşı çıkılmakta. Bu son bölümde, neo-liberal kapitalist tahakkümden özgürleşmiş, eşitlikçi ve kardeşçe bir dünya tahayyül ve mücadelesinin, aynı zamanda kültürel bir mücadeleyi de kapsaması gereği vurgulanıyor; kültürel geleneklerin yeniden üretimi dinamikleri araştırılıyor.
Emperyalist-kapitalist sistemin egemenliğinin temel dayanaklarından biri olan kültürel alandaki saldırılara daha donanımlı karşı koyabilmek ve alternatif sosyalist kültürü daha ileri bir düzeyden kurabilmek için özel ve yoğun bir çabanın gerekli olduğu bir tarihsel kesitten geçiyoruz. S. Özbudun’un eseri bu noktada geliştirilen çabaların bir parçası olarak ele alınması ve irdelenmesi gereken kaynaklardan biri...

Sibel Özbudun, “Kültür Hâlleri: Geçmişte, Ötelerde, Günümüzde” Ütopya Yayınları, Ankara, Ocak 2003.