FİDEL CASTRO'YA (*) 1 NİSAN 1965
Havana "Tarım Yılı"

Fidel,
Şu anda aklıma birçok şey geliyor, Maria Antonia'nın evinde seninle tanıştığımız gün, birlikte gelmemi önerişin, gergin bir hava içinde hazırlanışımız..
Bir gün gelip bize, ölürseniz kime haber verelim diye sormuşlardı. O zaman, gerçekten ölmemiz olasılığı bizi şaşırtmıştı. Sonra bunun doğru olduğunu, bir devrimde, gerçek bir devrimde, ya muzaffer ya da ölmüş olunabileceğini öğrenmiştik. Zafer yolu üzerinde düşüncemiz pek çoktu.
Bugün her şey biraz daha az acı tonda, çünkü eskiye göre olgunlaştık, ama olaylar tekrarlanıyor. Küba toprakları üzerinde, beni Küba Devrimi'ne bağlayan görevimi tamamladığıma inanıyor, senden, yoldaşlarımdan artık benim de halkım olan halkından izin istiyorum.
Parti'nin yönetimindeki sorumluluklarımdan, bakanlık görevimden, binbaşı rütbemden, Küba vatandaşlığından resmen ayrılıyorum. Hiçbir yasal bağla Küba'ya bağlı değilim; ancak öyle bağlarım var ki resmi evrak gibi yırtılıp atılmaz ve yokedilemez.
Hayatımın bilançosunu yaparken, devrimin zaferini güçlendirmek için, yeterince dürüstlük ve fedakarlıkla çalıştığıma inanıyorum. Biraz önemli olan tek kusurum, Sierra Maestra'daki ilk anlardan başlayarak, sana daha fazla güvenmemem, senin yöneticilik ve devrimcilik niteliklerini yeterince çabuk anlayamamamdır.
Harika günler yaşadım senin yanında, Karaibler Bunalımının ışıklı ve acılı günlerinde halkımıza ait olmaktan gurur duydum.
Pek az devlet adamı, senin o günlerdeki parlaklığına, yüceliğine ulaşabilirdi. Seni hiç duraksamadan izlemiş olduğum için, seni gibi düşündüğüm, tehlike ve ilkeleri seni gibi değerlendirdiğim için gurur duyuyorum.
Dünyanın başka toprakları alçak gönüllü çabalarımın katkısını bekliyor. Senin, Küba başkanı olarak taşıdığın sorumluluklar nedeniyle yapamadıklarını ben yapabilirim. Ayrılma saatimiz geldi.
Bunu, yaparken hem sevinç hem de acı duyduğumu bilmelisin. Kurucu olarak en saf umutlarımı, sevdiğim insanlar arasından en çok sevdiklerimi ardımda bırakıyorum. Beni oğlu gibi bağrına basan bir halkı arkamda bırakıyorum. Yine de, ruhumun bir parçası olarak kalacaklar. Yeni savaş alanlarına, bana aşıladığın inancı, halkımın devrimci ruhunu, en kutsal görevi yerine getirmenin, dünyanın neresinde olursa olsun emperyalizmle savaşmanın bilincini götüreceğim. Bu ise, en büyük yürek acısını bile yüz kez dindirir ve yatıştırır.
Tüm dünyaya örnek olmasından kaynaklanan yükümlülükleri dışında, Küba'yı her türlü sorumluluktan muaf tuttuğumu yineliyorum. Başka gökler altında, son saatim geldiğinde, son düşüncem yine bu halk ve özellikle sen olacaksın. Bana öğrettiklerin için, bana örnek olduğun için sana minnettarım, eylemlerimin nihai sonuçlarına varıncaya kadar öğretine ve örneğine sadık kalmaya çalışacağım. Zaten her zaman devrimimizin dış politikasıyla özdeşleşmiştim, bunu sonuna dek sürdüreceğim. Nereye gidersem gideyim, Kübalı bir devrimci olmanın sorumluluğunu duyacağım ve bunun gerektirdiği biçimde davranacağım. Çocuklarıma ve eşime maddi hiçbir şey bırakmadım, bundan pişmanlık duymuyorum. Hatta memnun oluyorum ve onlar için hiçbir şey istemiyorum, nasıl olsa devlet yaşamları ve eğitimleri için gerekeni verecektir.
Sana ve halkımıza daha pek çok şey söyleyebilirdim, ama kelimelerin gerekli olmadığını, istediklerimi dile getirmeyeceğini hissediyorum. Daha fazla kağıt karalamaya değmez.

HASTA LA VICRORIA SIEMPRE!
(Her Zaman Zafere Kadar!)
PATRIA O MUERTE!
(Ya özgür Vatan Ya Ölüm!)
Seni tüm ateşli devrimci yüreğimle kucaklarım!
CHE


(*) Bu mektup, ilk kez 3 Ekim 1965 günü, yeni kurulan Küba Komünist Partisinin Merkez Komitesini halka tanıtmak için yapılan törende, Fidel Castro tarafından okundu. Guevara'nın eşi ve çocukları da toplantıda hazır bulunuyordu. Castro, söze şöyle başladı:
"Şimdi size, yoldaş Ernesto Guevara'dan aldığım bir mektubu okuyacağım, elle yazılmış bir mektuptu, daha sonra daktilo edildi. Mektubun ne amaçla yazıldığı kendiliğinden anlaşılıyor zaten…" Sonra, şunları okudu Fidel Castro: "Havana-tarih yok, çünkü mektup en uygun zamanda okunmak üzere gönderilmiş, ama bu yılın 1 Nisan günü yollandığı kesin." Mektup okunup bitirildiğinde, Guevara'nın hangi koşullar altında Küba'dan ayrıldığı ilk kez halka açıklanmış oldu.