Tarihten veya geçmişte yaşananlardan bahsederken çoğu zaman yaşanmış ve unutulmaya yüz tutmuş şeyler olarak bahsedilir. Veya güzel bir anı, laf arasında gelip geçen tatlı yaşanmışlıklardır anlatılan… Belki bu kaba sığacak olaylar da vardır tarihte. Fakat, bazı tarihi olaylar vardır ki, insan üç beş sohbetle üzerinden atlayamaz. Bu sayıda anlatacağımız konu da sadece anlatmak işlevi ile kendini sınırlamıyor. Tarihten bugüne süzülüp gelen bir ışık demeti biçiminde üzerimize yansıyor. Her rengi ayrı güzellik saçıyor bugüne. DEV-GENÇ’ten, devrimci gençliğin biricik örgütlülüğünden bahsediyoruz. O döneme damgasını vuran, Türkiye emekçi halkının kalbinde taht kuran DEV-GENÇ, hâlâ belirli zamanlarda kendinden özlemle, iç çekerek bahsettiren yapılanmadır.
DEV-GENÇ’in kökeni 1965 yıllarına dayanır. DEV-GENÇ, Fikir Kulüpleri Federasyonu (FKF)’nin içinden çıkmış bir örgütlenmedir. FKF, 1965 yılında TİP pasifizminin önderliğinde kurulmuştur.
1968 yılında ikinci kongresi yapan FKF’ye gençlerin ilgisi artmaktadır. Bu arada FKF’nin başkanlığını kısa bir süre yapan Doğu Perinçek’in TİP yönetimi ile arası açılır, ve FKF içinde varolma kavgası devam eder. Diğer taraftan ise, ODTÜ’de devrimci gençler, Elmalı’da toprak işgali yapan köylülerin yanına koşup, onlar destek sunuyorlardı.
Devrimci gençliğin anti-emperyalist mücadelesinden rahatsız olan TİP yönetimi, tabanın baskısı ve gençlerin ısrarlı eylemliliklerine boyun eğiyordu. 6. Filo eylemi, Amerikan Haberler Merkezi’ne ve diğer Amerikan binalarına karşı yapılan saldırılar TİP yönetimini de zorluyordu. TİP’in aynı pasif tutumu faşist saldırılar konusunda da geçerliydi. TİP’in bu tavrına karşı devrimci öğrenciler faşistlere karşı mücadelelerini sürdürdüler.
Toplumsal dinamikler gittikçe emekçiden yana bükülürken, işçi, köylü, gençlik hareketleri de tüm canlılığıyla sürece damgasını vuruyordu. Aynı dönemde TİP, bu süreci karşılayacak güç ve yapılanmadan yoksundu. Bu evrede yapılan FKF üçüncü kongresinde TİP oportünizmi gençliğin desteğini kaybederken, Türk Solu gençlik içinde sempati topluyordu.
1969 yılında FKF Genel Başkanlığına Yusuf Küpeli, MYK üyeliklerine de TİP’e karşı olan öğrenciler geldi.
Bu arada devrimci gençliğin eylemlilikleri gün geçtikçe artıyordu. Bu eylemlilikler sistem üzerinde ciddi rahatsızlıklar yaratırken, devrimci gençlerin de kendine olan özgüvenleri ve eylemlilikleri artıyordu. Vietnam kasabı Kommer’in arabası yakılıyor, Akhisar ve Ödemiş’te tütün mitingine katılınıyor, toprak işgali yapan Atalan ve Göllüce köylüleriyle ilişkiye geçiliyordu.
FKF’nin değişik yerlerde bulunan örgütlülüklerindeki TİP’liler yönetimden kovuluyordu. Devrimci Gençlik TİP’e karşı ideolojik mücadeleyi yürütürken diğer taraftan da işçi grevleri, toprak işgallerine de desteklerini sürdürüyorlardı. 1969 yılının Nisan ayında Singer Grevi gibi çeşitli işçi grevleri devrimci gençlik tarafından desteklenirken, Söke ve Diyarbakır’da yapılan mitinglerde FKF temsilcileri konuşmalar yaparak bu eylemlere katıldılar.
Aynı süreçte polisin üniversitelerde cirit atmasına karşı devrimci gençlik işgal eylemleri başlatmıştı. İşgal hareketi bir süre sonra anti-emperyalist bir nitelik kazandı. Üniversite özerkliğinin çiğnenmesi nedeniyle sınavlara girilmeyeceği ve sınavların güz dönemine ertelenmesini istedi. Buna yönelik olarak gecekondu ve emekçi semtlerinde bildiriler dağıtıldı.
Giderek yaygınlaşan eylemler, DTCF’de yapılan bir forumla sokaklara taştı… Bağımsızlık andı ile sokaklara dökülen binlerce genç, bir Amerikan arabasını tahrip ederek Amerikan İkmal Karargahı Tuslog’u bastı. Böylece devrimci gençlik, devrim hedeflerini içeren bir bildiriyi kamuoyuyla burada paylaştı. Devrimci gençliğin eylemlilikleri İzmir ve Erzurum’a taştı. Buralarda polis ve faşistlere karşı mücadeleler verildi.
Daha önce belirttiğimiz gibi, kendini üniversite mücadelesi ile sınırlamayan devrimci gençlik, işçilere ve köylülere destek olarak onlara bilinç götürme görevini de üstlenmişti. Bunlardan, Malatya köylüleri, Yozgat Kayadibi köylüleri, Kütahya Değirmenözü köylüleriyle çok sayıda dayanışma girişiminde bulundular.
Tarih 1969 yılının Ekim ayını gösterdiğinde FKF, dördüncü kurultayını yapıyordu. Devrimci gençlik kabuğuna sığmadığını artık herkese göstermişti. Bundan sonra daha farklı isimle alanlara çıkacaklardı. Bu kurultaydan sonra FKF, Devrimci Gençlik Federasyonu (TDGF) veya DEV-GENÇ adını aldı.
1969 yılında devrimci gençlik mücadelesi artarken, işçi sınıfı da aynı paralelliklerde eylemler yapıyordu. Aynı Temmuz ayında İzmit Pireli Lastik Fabrikası’nda, Kartal Çelik Montaj Sanayii’nin Java ve Skoda Fabrikaları’nda işçiler grevdeydi. Ağustos ayında Demirdöküm fabrikasında, fabrikayı işgal eden işçiler polisle çatışmışlardı. Aynı ayda, yüzde kırk dokuz Amerikan hisseli Ereğli Demir Çelik Fabrikası’nda 4600 işçi, grev yapıyor, Ekim ayında ise DEV-GENÇ’liler gecekondu halkının yanında yer alarak, yıkıma gelen polislerle çatışıyorlardı. DEV-GENÇ’liler işçi sınıfının bütün bu eylemlerinde yer alarak destek veriyorlardı.
DEV-GENÇ’liler, yukarıda saydığımız eylemlerle yetinmeyip, her zaman işçi sınıfının içinde olmuşlardır. 5 Ekim 1969’da Malatya’da anti-emperyalist miting yaparak, Silivri’ye bağlı Değirmenköyü halkının toprak işgaline, Çelik Halat, Hisar Çelik, Ege Sanayi, EAS işçilerinin direnişlerine, Burdur’da pancar üreticilerinin Şeker fabrikasına yürümelerine, 28 Aralık Pazar günü binlerce memurun eylemine katılarak, destek ve örgütleyici olmuşlardır.
69 yılının Aralık ayında, GAMAK Elektrik Motorları Fabrikası’nda 500 işçi, arkadaşlarının işten atılmasını protesto etmek için fabrikanın önünde toplanmışlardı. İşçiler polise taş, sopa ve demir çubuklarla direnmişler ve çatışmalarda Şerif Aygül, polisin açtığı ateş sonucu katledilmişti. Bunun üzerine, yapılan bu saldırı ve katliamı protesto etmek amacıyla İstanbul’da bütün fakültelerde, forumlar yapılmış, genel boykota gidilmiştir.
15-16 Haziran işçi direnişi olmak üzere, Giresun, Ordu, Fatsa ve Bulancak’ta fındık, Salihli’de üzüm ve pamuk üreticilerinin mitingleri olmak üzere birçok eylemde DEV-GENÇ’liler yeralmışlardır.
Yukarıda saydığımız eylemleri alt alta dizip, sayfaları artırabiliriz. Elbette eylemlerin çokluğu önemlidir. Fakat buradan çıkarılması gereken daha önemli notlar vardır. Mesele o dönemin devrimcisinin ruhu, beynidir. Yöntemler tartışılır, eleştirilir. O farklıdır. Mesela bir işçi direnişi hakkında, üniversite kampusunda forum düzenleyip, sonra da 3-4 bin kişi ile sokaklara dökülmek ayrı bir şeydir. Bir yandan üniversitede faşistlerle çatışılırken, diğer taraftan işçilerin grevlerine, köylülerin toprak işgaline güç vermek o dönemin insanın eseridir. Görünen o ki, üniversitedeki devrimci gençlik, hiçbir dönem emekçilerin yaşamından kopuk olmamıştır. Yazının başında da söylediğimiz gibi, dün olduğu gibi bugün de, DEV-GENÇ’in adı içimizde bir umut ışığı olmaya devam etmektedir.