Güncel
Şehitlerimiz
Barikat
Kültür
Tarih
Kitaplar
Dizi Yazılar
Görüşler
Linkler
Ana Sayfa
 
Arşiv
Makale Dizini


 

 

Ağustos Devrimi'nin Yıldönümünde

Vietnam ve Ho Chi Minh'i Hatırlamak

M. Uncu
Vietnam bağımsızlığını 1840 yıllarında yitirmişti ve İkinci Paylaşım Savaşı patlak verdiğinde Fransız sömürge imparatorluğunun bir sömürgesi durumundaydı. Öte yandan Vietnam halkı 1920’lerden beri Fransız yönetimine karşı çeşitli yollardan mücadele veriyordu.
Oysa yalnızca Vietnam değil, Laos ve Kamboçya’nın da bulunduğu bütün Çin Hindi bölgesi Fransız sömürgesiydi; ama bu bölgede Japon emperyalistlerinin de gözü vardı. Japonya Çin’in yanı sıra Çin Hindi’ne de sahip olma amacındaydı.
Vietnamlılar bu koşullarda ülkelerinin bağımsızlığı için mücadele veriyorlardı. 1930 yılında Ho Şi Minh’in başkanlığı altında bir Vietnam Komünist Partisi kurulmuştu. Vietnam’ın sömürgelikten kurtulup, bağımsızlığını elde etmesi için yürütülen mücadelenin başını bu parti çekiyordu.
Vietnam Komünist Partisi 1941 MayısındaVietnam Bağımsızlık Cephesinin kurulması kararını aldı. Çin Hindi’ndeki “ulusal sorun”un her ülkenin kendi çerçevesi içinde çözülmesini karara bağladı ve bundan ötürü daha önce yürürlükte olan “Çin Hindi Demokratik Cumhuriyetleri Fedarasyonu” yerine “Bağımsız Vietnam” şiarını benimsedi. VKP ayrıca silahlı ve yarı silahlı örgütler oluşturmaya girişti. Özellikle Güney Vietnam bölgesinde ve Vietnam-Çin sınırına yakın yerlerde silahlı ayaklanmalar için hazırlıklar yapıldı. Ancak bu yerel girişimler işgalci güçler tarafından acımasızca ve son derece şiddetle bastırıldı. Bir çok köy yerle bir edildi. 20,000’den fazla kişi öldürüldü ve tutuklandı.
Ayaklanmaları bastıran daha çok Fransız sömürge yöneticileriydi. Ancak bunlar Japonlardan da destek görüyordu.
İlk ayaklanmalar başarısız kaldıysada önemli ve yararlı deneyler kazandırdı. Anlaşılacağı üzere İkinci Paylaşım Savaşı yıllarında Fransız sömürgeciliğine bir de Japon işgalciler eklenmişti ve Vietnam halkı ikili işgale karşı savaş açmış bulunmaktaydı. Ayaklanma sonrası işgalci güçler baskıyı iki katına çıkardılar ve eskisinden daha yoğun bir baskı rejimi uyguladılar.
Japon işgalciler Fransız sömürge yöneticileriyle sıkı bir işbirliği içindeydiler. Sadece Fransız sömürgeciliğine karşı savaş verilmesini savunan aydın kesime karşı VKP “yalnızca Fransız sömürgeciliğine ya da Japon işgalcilerine karşı değil, ülkenin bağımsızlığını kazanması için ikisine birden, fakat bütün halkın birliğini sağlayarak mücadele edilmesini” öne sürdü.
1941 mayısında MK’nin genişletilmiş toplantısında bütün toplumsal sınıf ve tabakaları, siyasal parti ve grupları birleştirecek bir ulusal cephe kurulması, sömürgecilerin elindeki topraklara el konarak topraksız köylülere dağıtılması, faizlerin düşürülmesi için mücadele edilmesi gerektiğini kararlaştırdı.
Alınan kararlar arasında ülke çapında bir genel ayaklanma için hazırlanılması ve bu amaçla gerilla üsleri, öz savunma birlikleri, gerilla birimleri kurulması da vardı.
Bu temeller üzerinde Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi kuruldu. Bu cephe anti emperyalist olan her örgüte açıktı. Kısa zamanda Vietnam’daki birçok örgüt bu cephede biraraya geldi.
1943 yılında ilk silahlı propaganda birlikleri kuruldu. Siyasal propaganda faaliyetlerinin etkisinin artırılması ve yaygınlaştırılması için de SP yapmak üzere Silahlı Propaganda Birlikleri adı verilen bir gerilla örgütü oluşturuldu. Ho Şi Minh’in bizzat gözetiminde kurulan bu birliğin komutası Vo Nguyen Giap’a verildi. Daha ilk eyleminden başlayarak bu birlik önemli başarılar kazandı.
1945’te Ulusal Kurtuluş Komitesinin yurt çapındaki otoritesi altında köy, bucak, ilçe ve il düzeyinde UKM’ler kurulmuştu ve bunlar iktidar organı görevi görecekti. Ülke çapında dağılmış bulunan bir çok silahlı grupta “Kurtuluş Ordusu”nu oluşturmak için merkezileştirildiler. Mart ayından başlayarak General Giap komutasında gerilla birlikleri yoğun bir taaruzza geçerek bir çok bölgeyi Japon işgalinden kurtarmayı başardılar.
Mayıs sonunda altı bölge kurtarılmış durumdaydı ve mücadele aralarında derece farkı olmakla birlikte bütün Vietnam çapında yoğun bir biçimde yürütülüyordu. Başarı kazanılmasında belirleyici bir etken Vietnam Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin ülkenin her yerindeki mücadeleyi bir elden yönetebilmesi yani merkezi bütünlüklü bir mücadele örgütlüyebilmesiydi.
16 Ağustosta Vietnam UKC Ulusal Kongreyi topladı. Kongreye cepheyi oluşturan bütün siyasi partiler ve çeşitli örgütler katıldılar. Kongre 10 maddelik bir program hazırladı. Önemli olan Vietnam’ı Japon işgalinden Vietnam’lıların kurtarmasıydı.
Bu da iktidarı bütün yurtta ele geçirmeyi gerektiriyordu. Bu acelecilik nedensiz değildi. Zira “bağlaşıklar” yani Çin’li Çan Kay Şek’in kuvvetleri, yahut İngilizler, Fransızlar ve Amerikalılar hepsi kendi hesaplarına Vietnam’ı “kurtarmak” için Japonların yerini almaya hazırlanıyorlardı.
Yeni bir UK Komitesi seçildi ve bu komite geçici hükümet görevi görmeye başladı. Başında Ho Şi Minh vardı. Geçici hükümet derhal ayaklanmayı başlatma kararı verdi. Ho amca yayınladığı bir bildiri ile bütün halkı bağımsızlık için ayaklanmaya çağırdı.
14-25 Ağustos tarihleri ülke çapında ayaklanmanın en üst noktalara çıktığı günlerdir. Hanoi, Saygon, Hue gibi büyük kentlerde ayaklanma tam bir başarı kazandı. Yalnızca Çin-Vietnam sınırındaki bazı kentler Çan Kay Şek’e bağlı birliklerce işgal edildiler.
Bir kent de Çin’e sığınmış olan Fransız sömürge kuvvetlerinin dönmesi üzerine onların eline geçti. Bunların dışında Ağustos devrimi 1945 yılında seksen yıllık sömürgeciliği sona erdiriyor ve ülkeye bağımsızlığını yeniden kazandırıyordu. Ancak bu ayaklanma, sınıf mücadelesinin uzunluğun ve bir “ayaklanma” ile her şeyin bitmeyeceğinin de tarihsel bir göstergesi oldu. Ayaklanma sonrasında yürütülen diplomasi bir işe yaramamış, ülke yeniden İngiliz destekli Fransız işgaline uğramıştı. 7 Mayıs 1953’te Dien Bien Phu’da kesin bir yenilgiye uğratılan işgalciler bir kez daha kovulmuştur.
Sonrasında ise Cenevre anlaşmalarını hiçe sayan emperyalistler fiilen Güney Vietnam’ı bölüp kukla bir hükümet kurdular. Hemen ardından hazırlıklar başladı ve 17 Ocak 1960’ta bu kez nihai ayaklanma başlatıldı. Süreç içinde artık tamamen ABD ile Vietnam halkının savaşına dönüşen devrim, 30 Nisan 1975’te Vietnam’ın tümünün devrimci kuvvetlerin eline geçmesiyle zafere ulaştı.

GENERAL GİAP’IN ANILARINDAN...
VİETNAM’DA SİLAHLI PROPAGANDA
“Vietnam kurtuluş savaşı çok zor koşullarda başlamış ama büyük bir gelişme göstermiştir. Gerilla mücadelesi bu savaşta önemli rol oynamıştır. Üstelik salt askeri değil aynı zamanda siyasal bir özellik taşımıştır. Hatta başlangıçta gerilla savaşının siyasal rölün bilinçli olarak daha büyük bir ağırlık verilmiştir. Sonradan büyük bir ün kazanan Giap bu mücadelenin örgütlenmesinde belirleyici bir görev almıştır. Aşağıda Giap’ın o günlere ilişkin anılarından bir bölümünü, konunun birinci elden somut bir şekilde anlatılması nedeniyle sağlam bir bilgi ve fikir vermesinden ötürü aktarıyoruz.
“Ho Şi Minh’in tahlili şöyleydi: “Şimdi devrimin barışçıl gelişimi bitmiş bulunuyor, fakat ulus çapında bir ayaklanma henüz gelişmiş değildir kendimizi sadece siyasi biçimde biir çalışma ile sınırlamamız hareketi hızlandırmaya yetmez. Fakat silahlı mücadeleyi hemen şimdi başlatırsak, güçlerimiz düşman tarafından yok edilir. Şimdiki ayaklanma mutlaka, siyasi biçimden askeri biçime doğru bir gelişme göstermelidir. Fakat bugün için hala siyasi biçime daha fazla önem vermek gerekiyor. Bu nedenle biz, hareketi ilerletmek için daha uygun bir biçimi benimsemeliyiz.”
Gene bir toplantıda, Amca, Ulusal Kurtuluş Ordusunun örgütlenmesi sorununu ortaya attı. Sonuç olarak bana döndü ve bu işi sen yerine getirmelisin. yapabilirmisin? Hala biz zayıfız düşman ise güçlü. Fakat düşmanın bizi yok etmesine izin vermemeliyiz, değilmi? diye sordu.
Evet yaparım diye cevap verdim.
Böylece Vietnam Kurtuluş Birliği ortaya çıktı. Amca bu konu üzerine düşündü ve ertesi gün bugünkü görevini göz önünde tutarak adına “Propaganda”kelimesinin eklenmesini önerdi. Vietnam Kurtuluş Birliği bundan sonra, Vietnam Propaganda ve Kurtuluş Birliği oldu. Görevi, halkı seferber edip ayaklndırmada silahlı mücadeleyi kullanmaktı. Fakat bizim asas ilkemiz, silahlı saldırıdan çok siyasi faaliyete ve propagandaya önem vermekti
Amca, ormanın derinliklerinden askeri gücün belkemiği olan düzenli birliklerin şekillenmesi için talimatlar yazıyordu. Bu talimatlar, sadece bu dönemde değil, ordumuzun ve halkımızın zor ve uzayan direnme savaşı günlerinde ordumuz içinde genel çizgiyi temsil etti. Başka bir gün, durumu tayin etmek üzere toplanıp, gelecekteki ordunun şekillendirilmesi için çok yönlü bir plan hazırladık. Düşmanın durumunu, kendi durumumuzu, kadrolarımızın gücünü, yiyecek temini sorununu, gerilla savaşımızın yayılacağı ilk bölgeleri ve diğer sorunları gözden geçirdik.
Amca’yı dinledikten sonra, birliklerin gelecekteki faaliyetlerini sabırsızlıkla beklemeye başladık. Bir ay içinde askeri faaliyet başlatılmalı. Birlik ani bir saldırıda bulunmalı ve ilk çarpışma başarılı olmalı. Bu askeri başarı bize, propaganda çalışmamız için en iyi malzemeyi sağlıyacaktır diye tekrar tekrar söyledi.
Ertesi gün, tam ayrılmadan önce, yine gizliliğinizi koruyun, bir doğuda bir batıda olup, bir yere beklenmedik bir şekilde varın, farkedilmeden varın, bu şekilde seri ve aktif olun dedi. Ben geriye dönerken, düşünüp propaganda birliği için on kısa ilke yazdım.
Ca-Bac-Long Dahili Eyalet Komite’sine Amca’nın kararlarını rapor etmeye geldiğimizde hepimizçok sevinçliydik. Derhal propaganda birliği oluşturuldu. kadro ve silah istetildi. İlk birliğin aslını oluşturan otuz dört yoldaş bölge liderlerinden, müfreze komutanlarından veya yerel silahlı grupların göze çarpan üyelerinden seçilmişlerdi. Ayrıca, Çin’deki askeri eğitimini bitirip yurda henüz dönmüş olan bir çok kadro bulunmaktaydı. Böylece Coa-Bac-Long bölgesinde, üç çeşit silahlı grup şekillendi. Ana silahlı güç olan Vietnam Propaganda ve Kurtuluş Birliği, silahlı ilçe grupları ve yarı silahlı köy savunma birlikleri: Bu üç kuvvet faaliyetlerini yakın bir şekilde birbirlerininkiyle koordine ettiler. Amca’ya eskiden, “Şimdi propaganda birliğinin dahili Eyalet komitesinin planına göre faaliyet gösterdiği şu sırada, bölgelerde kendi faaliyetlerini yerine getirmekte olan yerel silahlı grupların sorumluluğu ve hakları ne olacak? diye sormuş, o da birleşik bir kumandanlık kurulmalı” diye cevaplandırmıştı.
Bu hemen uygulamaya geçmişti. Halkımız tarafından yürütülen zor ve uzayan direnme savaşı sırasında, bu mücadele parolası tam olarak uygulandı ve son derece güçlü bir etkisi oldu.
1944 Aralığı ortasında Propaganda ve Kurtuluş Birliği’nin kuruluşunun arefesinde, sigara paketinin içine sokulmuş bir kağıt parçasına yazılmış olarak Amca’nın talimatlarını aldım. Okuduğum talimatlar şöyle idi. “ilk Vietnam Propaganda ve Kurtuluş Birliği doğmuş bulunuyor. Yakında daha birçoklarınında ortaya çıkacağını umarım küçük olmakla beraber, parlak bir geleceği var. Kurtuluş ordusunun ruşeym hali olup, kuzeyden güneye bütün ülke boyunca hareket etmelidir”.
İki gün sonra, faaliyete geçtik ve Phai Khat ile Na Ngan’da ilk zaferimizi kazandık. Phai Khat ve Na Ngan karakollarını yoketmekle bu iki ani saldırı zaferle sonuçlanan eylemlerdi. Cao Bang, Bac Can, Long Son eyaletlerinin sınır bölgelerinde yeralması nedeniyle zafer haberleri hızla yayıldı ve üç eyaletide alt üst etti. Zaferden sonra, birliği bölük haline getirmek amacıyla, Thein Thuat üssüne gittik. Çeşitli bölgelerden takviye askerleri geldi. Phai Khat ve No Ngon’daki ilk zaferimizden sonra elimize geniş miktarda cephane geçti.” (General Vo Nguyen Giap, Dünya Savaşları Ansiklopedisi)

 
 

 

 
 

 

sbarikat07@gmail.com
Devrimci Sosyalist Barikat / Aylık Sosyalist Dergi
Yönetim Yeri: Nurtepe Mah. Cemre Sk. No: 2 Kağıthane-İstanbul