Suyun Ekonomi-Politiği
Jean Robert
Çevirenler: Metin Duran-Mustafa Erdem Sakınç
Ütopya Yayınevi, 2003

"Su" deyip geçmeyin... 2003'ün "Su Yılı"; 22 Mart'ın "Dünya Su Günü" ya da "Su"yun XXI. yüzyılın stratejik kaynağı ilan edilmesi boşuna değildir...
Sıralayalım: 6.2 milyarın üstündeki dünya nüfusunun 1.4 milyarı temiz sudan yoksun yaşamaktadır. Yani dünya nüfusunun yüzde 30'u gerektiği gibi su kullanamıyor. Bu oran 2025'te yüzde 50'lere tırmanacak...
BM Uluslararası Gıda Politikaları Araştırma Enstitüsü'nün hazırladığı dünya su kaynakları raporuna göre, yaklaşık 1 milyar insan temiz içme suyuna ulaşamıyor. Yılda 3 milyon çocuk içme sularının kirli olması nedeniyle ölüyor, köyden kente göç, su tüketiminin hızla artmasına neden oluyor. Bu aşırı tüketim nedeniyle de tarım sektöründe su kıtlığı çekiliyor. Dünyanın yüzde 70'i suyla kaplı, ancak bunun yalnızca yüzde 2.5'i tatlı su.
Doğal Hayatı Koruma Derneği Türkiye temsilciliğinin verileri Türkiye için de karamsar bir tablo ortaya koyuyor: Türkiye bilinenin aksine, su zengini bir ülke değil. Bir ülkenin su açıdan zengin sayılabilmesi için kişi başına düşen yıllık ortalama su miktarının en az 10 bin metreküp olması gerekiyor. Türkiye'de bu miktar yalnızca 1430 metreküpte kalıyor...
XXI. yüzyılda insanlık en büyük kavgasını "su" için verecek. Kişi başına verilen su miktarının, 2020'de şimdikinin üçte biri kadar olması beklenirken BM, su konusundaki uluslararası anlaşmazlıkların çatışma noktasına gelebileceği uyarısında bulundu... Merkezi Paris'te bulunan BM Dünya Su Değerlendirme Programı Başkanı Gordon Young'un açıkladığı BM'nin 600 sayfalık Dünya Su Gelişme Raporu'na göre, kirli içme sularıyla kirlenmiş ırmaklar ve yeraltı su kaynakları her gün "on binlerce insanın yaşamını tehdit ediyor." BM'ye göre, her yıl 200 milyon insan kirli suya bağlı hastalıklara yakalanıyor ve bunların 2.2 milyonu ölüyor. Ölenlerin çoğu yoksul. Ve yine rapora göre, dünya nüfusunun 9.3 milyara ulaşması beklenen 2050 yılına gelindiğinde, iklim değişiklikleri nedeniyle 60 ülkedeki 7 milyar kişi su kıtlığıyla karşı karşıya gelecek...
Foreign Policy dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, 1950'den bu yana kişi başına yenilenebilir su kaynakları küresel ölçekte yüzde 58 azaldı. Dünya Bankası'nın Dünya Gelişme Raporu'na göre, bugün küresel taze su kaynaklarının yalnızca yüzde 1'i içme suyu olarak kullanılabilecek durumda. Gerisi ya deniz suyundan ya da kutuplardaki buzlardan oluşuyor. Dünya Bankası'na göre halen 450 milyon insan ciddi su sıkıntısı çekiyor. Gelişmekte olan ülkelerdeki ölümlerin yüzde 80'i suyla ilintili hastalıklardan kaynaklanmakta. Toplam küresel tatlı suyun yüzde 8'ini hane halkı, yüzde 23'ünü sanayi ve enerji, yüzde 69'unu tarım sektörü kullanıyor.
Bugünkü trend (küresel su tüketimi her 20 yılda bir ikiye katlanıyor) devam ederse 2025 yılında dünya nüfusunun yüzde 48'i su sıkıntısıyla (yılda kişi başına 1700 metre küpten az tüketim) karşı karşıya olacak. ABD hükümeti ve BM kaynaklarına göre 2015'te üç milyar insan, temel gereksinimlerini karşılamak için yeterince su elde etmenin çok zor ya da imkânsız olduğu ülkelerde yaşıyor olacaklar.
"Suyun Ekonomi-Politiği" konusundaki bu kadar somut verinin yeterince açıklayıcı olduğu kanaatiyle devam edelim... Bu denli önemli ekolojik bir kaynak olan suya ilişkin olarak şu alt başlıklarda düşündünüz mü hiç: "Su kavramı"... "Suyun mitolojik ilkselliği"... "Suyun kültürel tarihi"... "Doğa felsefesinde suyun ilkselliği"... "Kıtlık ve su problemlerinin küreselleştirilmesi"... "Modern jeopolitiğin konusu olarak su"... "Su ve savaş"... "Su ve yoksulluk"... "Suyla ilgili yanlışlar"... "Su politikalarını yeniden yapılandırma"...
Eğer şimdiye dek düşünmediniz ve bundan sonra düşünmek istiyorsanız... Jean Robert'in, Ütopya Yayınevi tarafından yayınlanan "Suyun Ekonomi-Politiği" başlıklı kitabına bir göz atın...